IRGUN




Syjonizm - ekspansja




 

 

Irgun (Irgun Tzva'i Le'umi - Narodowa Organizacja Zbrojna) była żydowską podziemną organizacją zbrojną, powszechnie nazywaną Etzel.

Organizacja powstała w kwietniu 1931 roku w Jerozolimie, gdy grupa rewizjonistów odłączyła się od żydowskiej organizacji militarnej Haganah.
    Jej program stworzył Ze'ev Jabotinsky (1880-1940), który powiedział: "każdy Żyd ma prawo przyjechać do Palestyny; tylko czynny odwet powstrzyma Brytyjczyków i Arabów; tylko żydowskie siły zbrojne stworzą państwo żydowskie." Politycznym i duchowym przywódcą Irgunu był Avraham Tehomi (1903-1990).

Irgun zdecydowanie odciął się od socjalistycznej ideologii Hagany i odrzucił szeroko rozpowszechnioną strategię powściagliwości. Opowiedział się za zdecydowanym użyciem militarnej siły w obronie Żydów w Palestynie.
    Głównymi celami działania Irgunu były:
       - dostarczenie nie-socjalistycznej alternatywy dla Organizacji Syjonistycznej.
       - wyeliminowanie lub zmniejszenie niebezpieczeństwa arabskich ataków na
                     żydowskie cele, oraz przeprowadzanie bezwzględnych odwetów za
                     każdy taki atak.
       - położenie kresu brytyjskiej obecności w Palestynie i utworzenie państwa
                     żydowskiego.

Grupa formalnie przyjęła nową nazwę Irgun (Etzel) dopiero w 1937 roku.

 

Swoje radykalne działania Irgun rozpoczął 9 listopada 1937 roku, kiedy w arabskim ataku na kibuc Kiryat Anavim zginęło 5 Żydów. Od tego momentu Irgun rozpoczął serię odwetowych ataków, w których do września 1939 roku zginęło 250 Arabów.
    Grupa prowadziła równoczesne działania na rzecz nielegalnej żydowskiej imigracji do Palestyny. Pierwszy statek Irgunu przypłynął do Palestyny 13 kwietnia 1937 roku, a ostatni 13 lutego 1940 roku. Ogółem Irgun przemycił około 18 tys. Żydów do Palestyny.

Po opublikowaniu przez brytyjskie władze "Białej Księgi" w maju 1939 roku, Irgun skoncentrował całą swoją działalność na walce z Brytyjczykami. Jednak już w 1940 roku ogłoszono rozejm i poparto wspólną walkę z nazistami. Irgun pomagał w werbunku żydowskich ochotników do brytyjskiej armii, a później do Żydowskiej Brygady. W owym czasie od Irgunu odłączyła się grupa Avrahama Sterna (1907-1942), która przyjęła nazwę Lehi i kontynuowała walkę z Brytyjczykami.

W lutym 1944 roku Irgun zerwał rozejm i wznowił działania antybrytyjskie. Celem ataków było zwiększenie kosztów wojskowej obecności Brytyjczyków w Palestynie i wpłynięcie na opinię publiczną w Wielkiej Brytanii, by zachęciła rząd do wycofania się z Bliskiego Wschodu. Działania obejmowały ataki na brytyjskie bazy wojskowe, posterunki policji i urzędy administracji mandatowej. Brytyjskie władze mandatowe w odwecie rozpoczęły kampanię przeciwko członkom Irgunu. Kilku członków organizacji zostało aresztowanych i skazanych na powieszenie. Dowództwo Irgunu odpowiedziało wieszając dwóch brytyjskich sierżantów.
    Gdy 6 listopada 1944 roku dwóch członków Lehi zamordowało w Egipcie brytyjskiego polityka Barona Waltera Guinnessa (1880-1944), Brytyjczycy otrzymali niespodziewane wsparcie ze strony żydowskiej Hagany. W wyniku serii masowych obław, Brytyjczycy aresztowali ponad tysiąc członków Irgunu i Lehi, znacznie osłabiając możliwości bojowe tych grup. Ponad 100 aresztowanych Brytyjczycy przewieźli do obozu dla internowanych w Kenii.
    W październiku 1945 roku Irgun zawarł porozumienie o współpracy z Haganah i Lehi. Powstał wspólny żydowski ruch oporu przeciwko brytyjskim ograniczeniom nałożonym na żydowską imigrację napływającą do Palestyny. Najsłynniejszą akcją Irgunu był zamach bombowy na Hotel King David w Jerozolimie (22 lipca 1946 r.), w którym zginęło 91 osób. Inną słynną akcją był atak na brytyjskie więzienie w Akrze.
    Brytyjczycy w odwecie przeprowadzili zakrojoną na wielką skalę "Operację Agata", podczas której aresztowano 2,7 tys. żydowskich działaczy. Brytyjscy żołnierze przejęli także znaczne ilości broni i amunicji. W rezultacie Haganah zerwała współpracę z Irgunem.

Oddziały Irgunu aktywnie uczestniczyły w walkach żydowsko-arabskich, które trwały od lipca 1946 roku do czerwca 1948 roku. Irgun uczestniczył między innymi w masakrze arabskich cywili w Deir Yassin (9 kwietnia 1948 r.), w której zginęło 107 Arabów. Największą samodzielną operacją Irgunu było zdobycie Jaffy (25 kwietnia 1948 r.).

Po powstaniu niepodległego państwa Izrael, Irgun przyłączył się do Sił Obronnych Izraela.

 



Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2007-2012 by Gedeon