SEKTORY  IZRAELSKIEJ  GOSPODARKI



  -  Gospodarka narodowa
       -  Banki w Izraelu
       -  Globalny sukces gospodarczy
       - Sektory izraelskiej gospodarki
             -  Przemysł chemiczny
             -  Przemysł elektroniczny
             -  Przemysł softwarowy
             -  Przemysł
                                       telekomunikacyjny
             -  Przemysł technologii
                                       środowiska
             -  Rolnictwo
             -  Transport





 



 

-------- Przemysł --------

Dzisiejsza dynamika szeroko urozmaiconego sektora przemysłowego zaczęła się od oryginalnych warsztatów zakładanych wiek temu, przechodząc kolejno przez manufaktury rolnicze i proces rolniczej produkcji. W czasie II Wojny Światowej pojawił się czynnik pobudzający lokalny przemysł. Wtedy to alianckie siły stacjonujące w regionie potrzebowały rozmaitych towarów, specjalnych ubrań oraz konserwowanej żywności. Jednakże, nowoczesny przemysł zaczął mieć znaczenie dopiero od 60-tych lat, chociaż w latach 50-tych wytwarzał już znaczące ilości towarów dla rolnictwa i narodowej infrastruktury.
    Biorąc pod uwagę wysoce wykwalifikowane siły naukowe oraz brak surowców, przemysł skoncentrował się na wytwarzaniu produktów wysoce przetworzonych, których produkcja bazowała na izraelskiej kreatywności naukowej i technologicznych innowacjach. Aż do 70-tych lat tradycyjne branże - procesy żywnościowe, odzieżowe, meble, nawozy sztuczne, pestycydy, farmaceutyka, chemikalia, diamenty, tworzywa sztuczne i wyroby metalowe - dostarczały krajowi dużej produkcji przemysłowej.
    Lata 90-te w Izraelu, to okres niezwykle wysokiego rozwoju ekonomicznego, w którym wysokie zatrudnienie w przemyśle zostało stałe albo uległo zmniejszeniu. Wzrost produkcji w Izraelu był wyraźny i w 1996 roku wynosił 26% więcej niż na początku dekady - chociaż ta cyfra nie odpowiadała takiemu samemu równoczesnemu wzrostowi myśli naukowej. W okresie 1990-96 izraelski przemysł wzrósł o 51,3%, i stał się drugą rozwijającą gospodarką na świecie (po Korei).
    W ciągu dwóch dekad, przemysł wszedł na międzynarodowy poziom na płaszczyznach elektroniki medycznej, rolniczych technologii, telekomunikacji, chemikaliów, komputerów, cięcia i szlifowania diamentów. W 2000 roku ponad 15,400 przemysłowych firm zatrudniało 363 tysiące osób (14% z wyższym wykształceniem) osiągając wartość produkcji 50 miliardów USD - znaczna część na eksport.
    Podczas światowego kryzysu przemysłu high-tech, izraelska ekonomia również zanotowała duże straty. Produkcja lokalnych zakładów przemysłowych spadła w 2001 roku o 5,7% (wobec 10% wzrostu w 2000 roku). Liczba firm i przedsiębiorstw spadła do 14,000, a zatrudnienie spadło do 351 tysięcy ludzi. Inwestycje zmniejszyły się o 17% (wobec 6,5% wzrostu w 2000 roku), z 6,9 miliarda USD w 2000 roku do 4,1 miliarda USD w 2001 roku.

Ważniejsze Wskażniki Ekonomicznych Branż (2001 rok)
(w procentach %)
Branża GNP Nakłady Naukowe Eksport Inwestycje
Przemysł 19 20 70 21
Rolnictwo 2 1 1 2
Budownictwo 6 5 - 27
Transport & Komunikacja 8 6 5 28
Finanse & Usługi 38 39 6 11
Usłui Publiczne 27 29 18 11

Źródło: Central Bureau of Statistics.

Zatrudnienie osób w przemyśle
  2000 rok jednostka
Całkowite zatrudnienie:            2 221,2 1 000
rolnictwo 2,2 %
produkcja (kopalnie i przemysł) 18,0 %
elektryczność i dostawy wody 0,9 %
budownictwo 5,3 %
handel i naprawy samochodów 13,4 %
restauracje 4,6 %
transport i komunikacja 6,6 %
banki, finanse 3,3 %
aktywność biznesowa 11,8 %
administracja publiczna 5,4 %
edukacja 12,4 %
zdrowie i opieka socjalna 9,7 %
usługi socjalne, komunalne 4,8 %
prywatna opieka domowa 1,6 %

 

Produkcja
  1990 2000 jednostka
Wytworzono produktów wszystkich: 75 133 1994 = 100
górnictwo i kamieniołomy 74 117 1994 = 100
żywność, napoje i tytoń 84 115 1994 = 100
ubrania i obuwie 77 96 1994 = 100
produkty ze skóry 102 51 1994 = 100
produkty z drzewa 63 102 1994 = 100
produkty z papieru 85 100 1994 = 100
publikacje itp. 77 109 1994 = 100
guma i plastik 63 137 1994 = 100
chemikalia i paliwa 72 129 1994 = 100
produkty mineralne nie-metaliczne 64 91 1994 = 100
podstawowe metale 72 123 1994 = 100
produkty z metalu 77 129 1994 = 100
maszyny 71 112 1994 = 100
sprzęt elektryczny i elektroniczny 76 192 1994 = 100
sprzęt transportowy 103 131 1994 = 100
rozmaite 66 103 1994 = 100

 

---- Przemysł High-Tech ----

Szybki wzrost inwestycji pojawił się w sektorze high-tech. W bardzo krótkim czasie osiągnięto tutaj wielki sukces, głównie dzięki pracy naukowej instytutów badawczych. W 2000 roku fundusze wspierające firmy high-tech zarządzały kapitałem 4 miliardów USD.
    W 2001 roku narodowe wydatki w tej branży wyniosły 4,8 miliarda USD. Te wielkie ekonomiczne inwestycje przyniosły 3% GDP (w porównaniu do jedynie 0,3% w zaawansowanej technologicznie ekonomii Stanów Zjednoczonych).
    Stopniowo też wzrastał udział firm high-tech w przemysłowej produkcji, od 37% w 1965 roku do 58% w 1985 roku. Wartość eksportu firm high-tech wzrosła z 3 miliardów USD w 1991 roku do 12,3 miliardów USD w 2000 roku. Jednakże w 2001 roku nastąpił wyraźny spadek do 11 miliardów USD.
    Około 90% rocznego budżetu publicznego (1,4 miliarda USD) jest lokowane w przemyśle high-tech.
    Epoka informacyjnych technologii (internet, komercyjna elektronika itp.) umieściła izraelską ekonomię w pierwszym szeregu światowych gospodarek. Liczne międzynarodowe kompanie inwestowały multi-miliardy dolarów w technologie high-tech. Znaczna część z tych inwestycji trafiała do izraelskich firm.
    The number of new start-ups is very high (more than 4000 at the beginning of the new millennium) due to the extraordinary innovation talents in Israel, coupled with the availability of highly skilled manpower. In some industries (hardware as well as software) this growth rate was, until 2001, even higher than in the Californian Silicon Valley, with foreign investors pouring some $6 billion into the industry during 1998-99. The growing presence of Israeli firms on Wall Street and the European Stock Exchanges is yet another manifestation of the respect with which Israel's high-tech industry is regarded.
    W nowym stuleciu w Izraelu rozpoczęło pracę ponad 4,000 nowych firm high-tech. Eksperci zajmują się wyłapywaniem nowych talentów na izraelskich uczelniach. Otwiera się przed nimi droga kariery i awansu zawodowego. Obecnie w Izraelu działają cztery narodowe fundusze industrialne: z USA (BIRD), z Kanadą (CIIRDF), z Singapurem (SIIRD) oraz z Wielką Brytanią (BRITECH). Dodatkowo realizowane są wspólne projekty z Austrią, Francją, Niemcami, Holandią, Irlandią, Portugalią i Hiszpanią.

---- Izraelski Przemysł Diamentów ----

Eksport izraelskiego przemysłu diamentów wyniósł w 2001 roku wartość 7,51 miliarda USD. Wytwarza on około 80% światowej produkcji kamieni szlachetnych. Także produkcja 40% diamentów ustawia Izrael na pozycji światowego lidera i centrum cięcia oraz obróbki diamentów.

 

-------- Rolnictwo --------

Rolnictwo w Izraelu ma długą historię sukcesów. Musiało powstać od niczego i od samego początku kładło największy nacisk na pozyskiwanie wody. Tajemnica sukcesu leży w aktywności małych odosobnionych osad rolniczych, otrzymujących jednak znaczącą pomoc od rządu, który pomaga w opracowywaniu i wdrażaniu w życie nowych technologii rolniczych. Zaawansowane technologicznie metody uprawy wymagają dużych nakładów finansowych, i właśnie tutej potrzebna jest pomoc rządowa. Rolnicze osady otrzymują specjalistyczną pomoc ekspertów, nowe technologie nawadniania i najnowszy sprzęt.
    Od proklamowania niepodległości w 1948 roku, całkowity areał będący pod uprawą wzrósł do 1,1 miliona akrów. Nawadnianie gruntów w latach 80-tych powiększyło areał o około 0,6 miliona akrów. Jednakże spadek zasobów wody oraz intensywny rozwój miast, ponownie zmniejszył areał uprawianych ziem do wielkości 1 miliona akrów. Pod koniec ostatniego stulecia liczba rolniczych osad w Izraelu wzrosła z 400 do 750, lecz liczba ludzi żyjących w nich spadła z 12% do 5%.
    Współcześnie większość izraelskiej żywności jest własnej produkcji, chociaż musi być uzupełniana przez import - liczne zboża, oleje spożywcze, mięsa, kawę, kakao oraz cukier. Farmy rolnicze intensyfikują swoją produkcję i uzyskują duże sukcesy przy chodowli kwiatów, owoców i warzyw. Podczas zimowych miesięcy, Izrael jest zielonym ogrodem dla Europy i eksportuje duże ilości kwiatów, melonów, pomidorów, ogórków, papryk, truskawek, kiwi, mango, avokado, grejfrutów, pomarańczy i innych owoców w licznych odmianach.
    Udział rolniczej produkcji w GNP spadał z 11% w 1950 roku do 1,5% w 2001 roku. Równocześnie udział w izraelskim eksporcie spadał z 60% do 2,2%. Jednakże wartość eksportu rolniczego wzrosła z 20 milionów USD w 1950 roku do 782 milionów USD w 1999 roku. W 2001 roku spadła do wartości 630 milionów USD.

 

-------- Budownictwo --------

W pierwszych latach istnienia państwa, budownictwo mieszkaniowe stanowiło 84% wszystkich prac budowlanych. Następnie zmalało do około 70-75% przed 1991 rokiem, by ponownie wzrosnąć do 86%, głównie z powodu wzrostu imigracji. Jako rezultat, w latach 90-tych budownictwo bardzo dobrze się rozwijało, choć wyraźnie zależało od fal przybywających imigrantów. W tym okresie liczba oddawanych mieszkań wahała się rocznie pomiędzy 83 tysiącami a 33 tysiącami. W 1997 roku wybudowano 53 tysiące mieszkań, choć liczba ta spadła w 2001 roku do 37 tysięcy (w latach 80-tych budowano rocznie 32 tysiące mieszkań). W ten sposób budownictwo było wskaźnikiem ekonomicznej aktywności i barometrem ekonomii. Sektor budownictw wytworzył w 2001 roku zaledwie 6,1% GNP, podczas gdy w 1950 roku było to 30%.
    Izraelskie firmy budowlane rozwijają się głównie dzięki rządowym projektom mającym na celu zapewnienie mieszkań dla imigrantów powracających z diaspory do ojczyzny. Izrael w 2002 roku liczył 6,6 milionów mieszkańców. W tym też roku do Izraela przybyło 34 tysiące nowych imigrantów, o dziesięć tysięcy mniej niż w 2001 roku. Rząd daje dla nich bardzo tanie kredyty na budowę domów. Szczególnie atrakcyjnymi są projekty rozbudowy osiedli żydowskich na Zachodnim Brzegu Jordanu.
    21 maja 2002 roku Izraelskie Ministerstwo Budownictwa zatwierdziło szeroki plan rozbudowy osiedli żydowskich na Zachodnim Brzegu Jordanu. Plan przewiduje budowę ponad 950 domów i mieszkań, o 150 więcej niż w roku ubiegłym. Rozbudowanych ma zostać pięć osiedli, przede wszystkim: Efrata na południe od Betlejem, Ma'ale Adumim na wschodnim obrzeżu Jerozolimy i osiedle Żydów religijnych Beitar Ill.
23 grudnia 2002 roku izraelski rząd zdecydował się wybudować 232 nowe mieszkania w osiedlu Immanuel na Zachodnim Brzegu Jordanu. Ministerstwo budownictwa rozpisało konkurs na projekt.
    19 lipca 2003 roku izraelski dziennik "Haaretz" poinformował, że rząd planuje wybudować 30 nowych miast, większość z nich w pólnocnej Galilei i w południowej części pustyni Negew.
    8 sierpnia 2003 roku premier poparł plan, przeznaczający 95 mln dolarów na budowę nowych osiedli w Judei i Samarii, oferujący osadnikom darmowe mieszkanie i edukację.

Budownictwo
  1980 1990 2000 jednostka
ukończone budowy 5 140 4 150 9 098 1 000 m2
rozpoczęte budowy 4 930 7 030 9 512 1 000 m2
mieszkania:                               
- ukończone 30,8 20,0 42,7 1 000
- rozpoczęte 32,7 42,4 45,7 1 000
konstrukcje drogowe i poszerzenia        
- ukończone 390,8 346,2 372,0 km
- rozpoczęte 236,2 464,1 433,0 km



-------- Transport i Komunikacja --------

Znaczenie sektora transportu i komunikacji jest bardzo duże, przewyższające liczbowe wyniki z ekonomicznych statystyk. Jest to infrastruktura dla wszystkich gałęzi przemysłu, zapewniająca dostawy surowców oraz usprawniająca handel. Od prawidłowego działania transportu i komunikacji zależy rozwój każdej nowoczesnej gospodarki.
    Transport I komunikacja w 2001 roku wypracowały ponad 8% GNP, dając prawie 5% eksportu i usług oraz 6% krajowych wyników naukowych. Ten sektor gospodarki narodowej można podzielić na: 37% transport lądowy, 10% transport morski, 7% transport lotniczy, 35% komunikacja i reszta to różne usługi, włączając w to parkingi.
    Od lat 50-tych znacznie wzrósł całkowity tonaż floty handlowej, równocześnie wzrosła także liczba przewożonych samolotami pasażerów. Ilość dróg się podwoiła, a liczne z nich zostały przebudowane i unowocześnione, niektóre w autostrady.

 

-------- Turystyka --------

Turystyka jest główną atrakcją Izraela. Przyciąga bogactwo zabytków religijnych oraz wykopalisk archeologicznych. Wspaniały ciepły i słoneczny klimat przyciąga amatorów plaż oraz sportów wodnych, którzy mogą wypoczywać w nowoczesnych kurortach nad Morzem Śródziemnym, Morzem Czerwonym, Morzem Martwym i Jeziorem Galilejskim. W 2000 roku liczba turystów przyjeżdżających do Izraela osiągnęła cyfrę 2,41 milionów (w porównaniu do 33 tysięcy w 1950 roku, 118 tysięcy w 1960 roku, 441 tysięcy w 1970 roku, 1,18 miliona w 1980 roku i 1,34 miliona w 1990 roku).
    Turystyka jest jedną z głównych branż izraelskiej gospodarki. W 2000 roku przyniosła dochód w wysokości 3,8 miliarda USD, dając 3% GNP i zatrudniając 40 tysięcy osób.
    Wybuch dwóch faz palestyńskiej Intifady dramatycznie obniżył wpływy turystyki. Liczba turystów w 2001 roku spadła o 54% do 1,2 miliona.

Przyjazdy Turystów w 2001 roku
(procentowo %)
Europa 56,1
Północna Ameryka 26,1
Azja 9,7
Ameryka Latynowska 3,5
Afryka 3,5
Oceania 1,1

Hotele turystyczne
  1980 1990 2000 jednostka
hotele 302 276 340 -
pokoi 25 014 30 517 45 707 -
osobo-noce 9,6 11,5 19,5 1 milion
ilość noclegów turystów jako % wszystkich noclegów 75,5 50,9 49,5 %
wykorzystanie pokojów 59,1 55,5 60,4 %

W lipcu 2002 roku izraelski rząd opublikował dane o pogłębiającym się spadku wpływów z turystyki. Z powodu palestyńskiego powstania puste są hotele, restauracje, sklepy dla turystów i muzea. Zamknięto kilkadziesiąt spośród 350 hoteli. Wcześniej turystyka była dla Izraela trzecim co do wielkości źródłem dochodów. W 2002 roku Izrael odwiedzić miało najwyżej 900 tysięcy osób, z czego 90% to Żydzi. Pomimo tego, w 2003 roku Ministerstwo Turystyki Izraela podjęło decyzję, że w 2004 roku zainwestuje dodatkowo 3 do 4 milionów NIS na rozwój infrastruktury turystycznej w Samarii i Judei. Ma to na celu przyciągnięcie żydowskich i chrześcijańskich turystów w ten rejon. Całość dotychczasowo planowanych inwestycji na 2004 rok ma wynieść: w Jerozolimie 15 mln. NIS, w Akko 10 mln. NIS, w Tyberiadzie 8 do 10 mln. NIS, w Safedzie 6 do 10 mln. NIS i w miastach na Negewie 7 mln. NIS.

15 stycznia 2004 r. Ministerstwo Turystyki wydało oficjalny komunikat prasowy:
    W 2003 roku przyjechało do Izraela 1 063 000 turystów - jest to wzrost o 23 % w stosunku do roku 2002 (862 000 przyjeżdżających). Turystyka jest najszybciej
rozwijającą się gałęzią gospodarki Izraela.
    Minister turystyki Benny Elon powiedział: "Nie mozemy pozwolić aby wzrost się spowolnił póki nie osiągnie poziomu dwóch milionów turystów rocznie".
    W miesiącu gudniu 2003 roku, do Izraela przyjechało 119 000 osób, 29 % więcej niż rok wcześniej tego samego miesiąca, 46 % więcej niż w grudniu 2001 roku i o 8 % więcej niż w grudniu 2000. Dane te pochodzą z Izraelskiego Centralnego Biura Statystycznego oraz Ministerstwa Turystyki.
    Wśród 1 063 000 turystów odwiedzających Izrael w 2003 roku, 971 700 osób przyleciało samolotem (wzrost o 25 % w stosunku do roku 2002). Liczba przybywających na lotnisko Ben Gurina wzrosła o 27 %, podczas gdy lotnisko w Eliacie odnotowało 20 % spadek liczby przylatujących turystów. Pozostałe 87 700 odwiedzających przybyło drogą lądową (większość z nich stanowili turyści którzy odwiedzali państwa sąsiednie poczym powracali do Izraela). Spośród nich 47 300 przekroczyło granice z Jordanią, a 39 200 wjechało przez przejście Taba-Eilat.
    Spośród przybywających w grudniu 2003 roku (119 000 turystów), 107 600 przybyło drogą lotniczą (wzrost o 31 %), 7 000 spośród nich stanowiły bezpośrednie przyloty do Eliatu (40 % spadek w stosunku do grudnia 2002 roku), pozostałe 11 100 turystów wjechało do Izraela droga lądową (spośród nich 5 400 przyjechało z Jordanii, 5 600 przekroczyło granice w przejściu granicznym w Eilace). Większość z pośród przybywających do Izraela droga lądową stanowiły wycieczki które wyjechały do państw sąsiadujących i powróciły do Izraela. Pozostałych 300 turystów przybyło do Izraela drogą morską.
    Tak samo jak w poprzednich latach większość odwiedzających przyjechała z USA (270 000) co stanowi 27 % spadek w stosunku do roku poprzedzającego. 173 000 odwiedzających przyjechała z Francji (wzrost o 47 %). Z Wielkiej Brytanii przybyło 103 000 turystów (spadek o 6 %). 49 000 przybyło z Niemiec (spadek o
26 %). 40 000 z Rosji (spadek o 8 %). 26 000 przybyło z Włoch (wzrost o 53 %), z Hiszpanii przybyło 15 000 (wzrost o 74 %).

 

Opracowano na podstawie materiałów Amabasady Izraela w Warszawie oraz gov.il.


Na poczštek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2003-2013 by Gedeon