SZTUKA  ŻYDOWSKA  -  MALARSTWO



 - Kultura
      -  Sztuka
   - Malarstwo
          -  Rzeźbiarstwo
          -  Fotografia




 

 

Na początku powstawania malarstwa w Ziemi Izraela, aktywność artystyczna koncentrowała się wokół Bezalel Akademii Sztuki i Rzemiosła w Jerozolimie. Dążąc do stworzenia oryginalnej sztuki żydowskiej łączono europejskie techniki z wpływami Bliskiego Wschodu, co skończyło się malowaniem scen biblijnych z romantyczną percepcją i utopijnymi wizjami przyszłości, które łączono z obrazami dawnych społeczności żydowskich, jak i lokalnych Beduinów. Artystami tworzącymi w tym czasie byli: Shmuel Hirszenberg (1865-1908), Ephraim Lilien (1874-1925) and Abel Pann (1883-1963).
    Pierwszą ważną wystawę obrazów zorganizowano w 1921 roku w Cytadeli Dawida w Jerozolimie. Była ona zdominowana przez malarzy z Bezalel. Nieco później grupa młodych artystów zbuntowała się przeciwko narodowo-orientalnemu narracyjnemu stylowi malarstwa Bezalel. Wraz z nowo przybyłymi do Erec Israel artystami, rozpoczęli poszukiwanie własnego stylu, który określali mianem "hebrajski" w odróżnieniu od "żydowskiego". W próbach samookreślenia się pod względem kulturowym, opisywali w swoim malarstwie codzienną rzeczywistość Bliskiego Wschodu. Szczególny nacisk kładli na jasne światło i jaskrawe kolory krajobrazu, akcentując egzotykę kraju, np. arabskie motywy. W pracy malarzy tego okresu wyraźnie dostrzegamy prymitywne techniki malarskie. Byli to: Israel Paldi, Tziona Tagger, Pinhas Litvinovski, Nahum Gutman i Reuven Rubin. Bardzo szybko, wielu wiodących artystów osiedliło się w nowym, dynamicznie rozwijającym się mieście Tel Awiw (założonym w 1909 r.), które stało się krajowym centrum aktywności artystycznej.
    Sztuka lat 30-tych była pod silnym wpływem innowacji napływających z wczesnego XX-wiecznego Zachodu, w szczególności z Paryża. Ukształtowała się grupa ekspresjonistów, związana z École de Paris, byli to między innymi: Moshe Castel, Menachem Shemi, Ch. Atar, A. Avni, L. Fein, M. Mokady, A. Steimatzki i Arie Aroch. Koncentrowali się oni na portretowaniu otoczenia, starając się wiernie przedstawić ładunek emocjonalny, często przedstawiając mistyczną rzeczywistość, którą łatwo jest przekręcać. Jednakowoż w ich pracach nadal pojawiały się tematy związane z lokalnym krajobrazem i pięknymi widokami, wśród których w części narracyjnej powtarzały się wątki zanikającego świata orientalno-muzułmańskiego. Wraz z przybyciem artystów uciekających przed terrorem Nazistów, w Ziemi Izraela pojawił się niemiecki ekspresjonizm. Grupę tą stanowili Hermann Struck, Mordechai Ardon i Jakob Steinhardt, do których dołączyli urodzeni w Niemczech, lecz przybyli do Erec Israel już 20 lat wcześniej Anna Ticho i Leopold Krakauer. Ta grupa artystów poświęciła się głównie subiektywnej interpretacji krajobrazu Jerozolimy i otaczających ją wzgórz. Włożyli oni duży wkład w rozwój lokalnej sztuki. Godnym uwagi jest fakt, że liderzy tej grupy zostali dyrektorami Bezalel Akademii, pod których kierownictwem dojrzewała i rozwijała się nowa generacja artystów.
    W okresie nazizmu rozwój sztuki żydowskiej w Europie uległ zahamowaniu. Została wówczas zniszczona większość dzieł w synagogach, zbiorach prywatnych i muzeach. Odcięcie od Paryża podczas wojny i trauma Holokaustu przyczyniły się do wzrostu liczby artystów w Ziemi Izraela. Swoją twórczość rozpoczęli wówczas Moshe Castel, Yitzhak Danziger i Aharon Kahan, którzy dążyli do identyfikacji z oryginalnymi mieszkańcami tej ziemi i stworzenia "nowego żydowskiego narodu" poprzez odrodzenie starożytnych wierzeń i praktyk. Wojna o Niepodległość 1948 roku stworzyła kolejnych artystów - między innymi Naftali Bezem i Avraham Ofek. Przyjęli oni wojskowy styl z wyraźnym społecznym przesłaniem. W 1948 roku powstała ważna artystyczna grupa "Nowe Horyzonty". Należeli do niej między innymi: Z. Mairovich, P. Abramovic, A. Aroch, A. Naton, A. Steimatzky, L. Fein, Y. Streiochman, J. Zaritsky. W twórczości jej członków oprócz kontynuacji ekspresjonizmu pojawiły się tendencje do przyjęcia sztuki abstrakcyjnej. Powstały wówczas dwa główne trendy w izraelskiej sztuce: (1) trend skłaniający się ku atmosferze liryki, prezentujący charakterystyczne lokalne krajobrazy w tonacji chłodnych kolorów (Yosef Zaritzky, Avigdor Stematsky i Yehezkel Streichman); (2) trend stylizowany abstrakcjonizmem opartej na geometrii i częstym powtarzaniem symbolów (Marcel Janco, który studiował w Paryżu i był jednym z założycieli Dadaizmu). Grupa "Nowe Horyzonty" nie była jedyną działającą wówczas grupą artystyczną, ale była najważniejszą do początku lat 60-tych.
    W 1948 roku Ch. Atar założył Muzeum Sztuki w Ejn Harod, gromadzące twórczość żydowskiej diaspory XX wieku. W 1953 roku z inicjatywy dawnego dadaisty M. Janco powstała kolonia artystyczna w Ejn Harod (S. Slonim, Z. Neuman).
    Artyści lat 60-tych prowadzili poszukiwania odchodzące od aktywności grupy "Nowe Horyzonty", a zmierzające do odnalezienia własnej indywidualności w następnej dekadzie. Streichman i Stematsky, nauczający w Avni Instytucie w Tel Awiwie, bardzo silnie wpłynęli na następną generację artystów - Raffi Lavi, Aviva Uri, Uri Lifschitz i Lea Nikel, w ich osobistych poszukiwaniach. Wezwali ich do oczyszczenia pędzli malarskich od liryki abstrakcyjnej i poszukiwania nowych wyrazistych i obrazowych rozwiązań. W Bezalel, Ardon silnie wpływał na młodych artystów narzucając im tematy oraz techniki malarskie. W ten sposób w ich pracach unaocznił samego siebie. Szczególnie w pracach Avigdora Arikha rozwinął się bogaty duchowy świat z powtarzającymi się tradycyjnymi obiektami żydowskimi i tematem Holokaustu. Surrealistycznymi malarzami byli Yossl Bergner i Samuel Bak. Jacob Agam był pionierem sztuki optycznej. Jego prace były wystawiane w wielu krajach.

Sztuka lat 70-tych przybrała formę transparentu przypominającego jakąś określoną ideę połączoną z lokalną abstrakcję malarską. Z tego też powodu ówczesne wystawy prezentowały prace bardziej ideowe aniżeli estetyczne. Szczególnie twórczymi malarzami tego okresu byli as Larry Abramson i Moshe Gershuni. Artyści lat 80-tych i 90-tych tworzyli w atmosferze indywidualnych eksperymentów, poszukując treści i duchowego sensu poprzez łączenie rozległych tematów i różnorodnych technik malarskich. Jednak wciąż częstymi tematami pozostawały lokalne widoki połączone z uniwersalnymi elementami, jak np. alfabetem hebrajskim lub obrazami ludzkich emocji, stresu i strachu. Współcześni malarze to Pinhas Cohen-Gan, Deganit Beresht, Gabi Klasmer, Tsibi Geva, Tzvi Goldstein, David Reeb i inni. Kontynuują oni pracę poszukiwania szeroko rozumianej definicji izraelskiej sztuki, chociaż nieustannie w swoich pracach łączą elementy wschodniej kultury z dynamicznymi komponentami sztuki zachodniej.

------- ------- -------

Zawartość bloku pochodzi z wiadomości Encyklopedii PWN oraz ze stron rządowych Izraela.

 

 



Na poczatek

  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2004-2012 by Gedeon