Nagrody w dziedzinie nauk ekonomicznych przyznawane przez Komitet Noblowski. Należy pamiętać, że są to nagrody imienia Nobla fundowane przez Centralny Bank Szwedzki.

----------------------------------------------------------------

---------------- EKONOMIA ----------------

1970 rok --> Paul Anthony Samuelson (1915- ) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii na Massachusetts Institute of Technology w
                              Cambridge, twórca Wydziału Ekonomii na tej uczelni. Wywarł
                              duży wpływ na myśl ekonomiczną i politykę gospodarczą po II
                              wojnie światowej, zajmował się wieloma działami teorii:
                              programowaniem liniowym, analizą ekonomiczną, teorią
                              wzrostu, teorią cen, teorią dochodu, systemem podatkowym,
                              teorią pieniądza, cyklami koniunkturalnymi i teorią handlu
                              międzynarodowego. Był konsultantem Kongresu USA, Rezerwy
                              Federalnej (banku centralnego USA), Ministrem Skarbu oraz
                              doradcą ekonomicznym prezydenta J.F. Kennedy'ego i
                              specjalnym doradcą prezydenta L.B. Johnsona. Przez wiele lat
                              współpracował z magazynem "Newsweek".
                 - Nobel "za naukową pracę w której rozwinął teorię statycznej i
                              dynamicznej ekonomii"

1971 rok --> Simon Smith Kuznets (1901-1985) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii University of Pennsylvania w Filadelfii, następnie Johns
                              Hopkins University w Baltimore. Zajmował się głównie
                              problematyką wzrostu gospodarczego oraz dochodu
                              narodowego i jego podziału, badał historię gospodarczą epoki
                              nowożytnej, zgromadził dane statystyczne dotyczące produktu
                              społecznego i nakładów produkcyjnych, struktury produkcji i
                              zatrudnienia, uporządkował je w zwarte i ciągłe szeregi
                              czasowe i poddał analizie pod kątem porównywalności w czasie i
                              przestrzeni.
                 - Nobel "za prace empiryczne wiążące teorię ekonomiczną z
                              rzeczywistym przebiegiem procesów gospodarczych".

1972 rok --> Kenneth Joseph Arrow (1921- ) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii uniwersytetu w Stanford, następnie Harvard
                              University. Wniósł duży wkład do ekonomii dobrobytu, zajmuje
                              się także teorią równowagi ogólnej.
                 - Nobel "za współudział w pionierskiej teorii ekonomicznej równowagi i
                              teorii dobrobytu".

1973 rok --> Wassily Leontief (1906-1999) - urodzony w Rosji, profesor
                              ekonomii Harvard University w Cambridge, potem New York
                              University. Zajmował się analizą nakładów i wyników produkcji (
                              przepływy międzygałęziowe), opublikował tablice nakładów i
                              wyników gospodarki USA (lata 1919-1939, wszystkich obliczeń
                              dokonano za pomocą kalkulatorów, dopiero wraz z pojawieniem
                              się elektronicznych komputerów analiza taka stała się użyteczna
                              dla praktyki), dowiódł że eksport amerykański jest pracochłonny
                              import zaś kapitałochłonny, odkrycie to zostało nazwane
                              paradoksem Leontiefa i dało początek pracom teoretycznym i
                              empirycznym, zmierzającym do jego wyjaśnienia.
                 - Nobel "za rozwój metody input-output i zastosowanie jej w
                              rozwiązywaniu ekonomicznych problemów".

1975 rok --> Leonid Witaliewicz Kantorowicz (1912-1986) - urodzony w Rosji,
                              profesor ekonomii uniwersytetu w Leningradzie. Jest uważany
                              za twórcę programowania liniowego, w zakresie matematyki
                              opublikował prace z teorii funkcji zmiennej rzeczywistej,
                              przybliżonych metod analizy matematycznej, analizy
                              funkcjonalnej.
                 - Nobel (wspólnie z T.C. Koopmansem) "za stworzenie teorii optymalnej
                              alokacji środków".

1976 rok --> Milton Friedman (1912- ) - urodzony w USA, profesor ekonomii
                              uniwersytetu w Chicago. Twórca monetaryzmu, za jedyny
                              czynnik wpływający na poziom nominalnego Produktu
                              Narodowego Brutto (PNB), uznawał podaż pieniądza, inflację
                              postrzegał wyłącznie jako zjawisko pieniężne oraz zalecał
                              zwiększanie podaży pieniądza w tempie odpowiadającym tempu
                              wzrostu PNB dla zapewnienia stabilizacji gospodarczej. Krytyk
                              keynesizmu i opartego na nim interwencjonizmu, przyznawał
                              wyższość polityce monetarnej nad fiskalną, dowodził że
                              ekspansywna polityka dochodowa mająca na celu ograniczenie
                              bezrobocia w długim okresie prowadzi wyłącznie do wzrostu
                              cen, bezrobocie zaś będzie się kształtować na poziomie
                              naturalnej stopy bezrobocia, zwolennik wolnej konkurencji,
                              opowiadał się przeciw ingerowaniu państwa w gospodarkę. Był
                              członkiem zespołu doradców ekonomicznych prezydenta
                              Reagana.
                 - Nobel "za dokonania w zakresie analizy konsumpcji, historii i teorii
                              monetarnej oraz za pokazanie złożoności polityki stabilizacji".

1978 rok --> Herbert Alexander Simon (1916-2001) - urodzony w USA,
                              profesor ekonomii na Carnegie-Mellon University w Pittsburghu.
                              Zajmował się teorią organizacji i problemami podejmowania
                              decyzji ekonomicznych, uważał że założenie o dążeniu firm do
                              maksymalizacji zysku nie tłumaczy większości ich zachowań,
                              dowodził że znacznie bliższa rzeczywistości jest teza iż firmy
                              zmierzają do osiągnięcia zysków "satysfakcjonujących".
                 - Nobel "za przełomowe badania nad procesem podejmowania decyzji
                              wewnątrz organizacji gospodarczych oraz teorią ich
                              podejmowania".

1980 rok --> Lawrence Robert Klein (1920- ) - urodzony w USA, profesor
                              ekonometrii uniwersytetu w Michigan, następnie w Oksfordzie,
                              następnie w Wharton School of Finance na uniwersytecie
                              stanowym w Filadelfii. Uczestniczył w budowie tzw. Brookings
                              Econometric Model Project, największego ekonometrycznego
                              modelu gospodarki, interesował się ulepszeniem nauczania
                              ekonometrii i napisał dwa podręczniki.
                 - Nobel "za stworzenie modeli ekonometrycznych i ich zastosowanie do
                              analizy fluktuacji polityki gospodarczej".

1985 rok --> Franco Modigliani (1918- ) - urodzony we Włoszech, profesor
                              ekonomii w uniwersytecie Illinois, następnie w Carnegie
                              Institute of Technology, potem Massachusetts Institute of
                              Technology w Cambridge, gdzie zbudował komputerowy model
                              gospodarki USA. Celem modelu było określenie kanałów, przez
                              które podaż pieniądza wywiera wpływ na wielkość produkcji i
                              dochodu. Zajmował się problematyką konsumpcji i teorią
                              finansów, dokonał pionierskich analiz oszczędności i rynków
                              finansowych w krajach kapitalistycznych.
                 - Nobel "za pionierskie analizy oszczędności i rynków finansowych w
                              krajach kapitalistycznych".

1987 rok --> Robert Merton Solow (1924- ) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii w Massachusetts Institute of Technology w Cambridge.
                              Był doradcą ekonomicznym prezydentów J.F. Kennedy'ego i L.B.
                              Johnsona. Stworzył jeden z modeli wzrostu gospodarczego
                              opartego na funkcji produkcji, która w tym modelu zakłada
                              substytucyjność pracy przez kapitał, postęp techniczny jest tu
                              czynnikiem mogącym skompensować malejące przychody będące
                              konsekwencją różnego stopnia substytucyjności pracy przez
                              kapitał.
                 - Nobel "za nowatorskie ujęcie technologii (w odróżnieniu od kapitału)
                              oraz wkład do teorii wzrostu gospodarczego".

1990 rok --> Harry Max Markowitz (1927- ) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii Uniwersytetu Kalifornijskiego, potem City University w
                              Nowym Jorku.
                 - Nobel (wspólnie z M. Millerem i W. Sharpe'm) "za pionierską pracę teorii
                              alokacji środków finansowych w warunkach niepewności
                              (zajmuje się ona optymalizacją inwestycji w zależności od
                              spodziewanego zysku i ryzyka)".

1990 rok --> Merton Howard Miller (1923-2000) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii Instytutu Technologi Carnegie w Pittsburghu,
                              następnie Uniwersytet w Chicago. Sformułował dwa twierdzenia
                              - wartość przedsiębiorstwa nie zależy od wypłaconych
                              dywidend, co oznacza, że w konsekwencji znaczący wzrost
                              dywidend nie jest koniecznie pożądany; koszt kapitału jest
                              niezależny od struktury finansowej firmy, tj. od relacji między
                              kapitałem własnym i kapitałem obcym.
                 - Nobel (wspólnie z H. Markowitzem i Williamem Sharpe'm) "za
                              rozwinięcie teorii wyjaśniającej zależność, lub jej brak, między
                              kapitałową strukturą aktywów przedsiębiorstwa a polityką
                              kształtowania dywidend oraz wartością rynkową tychże
                              aktywów".

1992 rok --> Gary Stanley Becker (1930- ) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii University of Chicago.
                 - Nobel "za rozszerzenie dziedziny analizy mikroekonomicznej na
                              szerokie spektrum spraw związanych z ludzkimi zachowaniami i
                              interakcjami".

1993 rok --> Rober William Fogel (1926- ) - urodzony w USA, profesor historii
                              ekonomii na University of Chicago, potem Uniwersytet Harvarda
                              w Cambridge. Prowadził prace na temat roli instytucji i norm
                              prawnych w rozwoju gospodarczym.
                 - Nobel (wspólnie z D. Northem) "za zastosowanie teorii ekonomicznej i
                              metod jakościowych do objaśniania przemian gospodarczych i
                              instytucjonalnych".

1994 rok --> John Charles Harsanyi (1920-2000) - urodzony na Węgrzech,
                              profesor ekonomii Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.
                 - Nobel (wspólnie z R. Seltenem i J. Nashem) "za analizę równowagi w
                              teorii gier przy działaniach w warunkach niepełnej informacji".

1994 rok --> Reinhard Selten (1930- ) - urodzony w Niemczech, słynie z prac
                              nad ograniczoną racjonalnością, jest uznawany za jednego z
                              ojców ekonomii eksperymentalnej. Profesor Uniwersytetu w
                              Bonn.
                 - Nobel (wspólnie z J. Harsanyi i J. Nashem) "za analizę równowagi w
                              teorii gier przy działaniach w warunkach niepełnej informacji".

1997 rok --> Myron S. Scholes (1941- ) - urodzony w Kanadzie, profesor
                              ekonomii i prawa na uniwersytecie w Chicago, potem
                              Uniwersytet Stanforda.
                 - Nobel (wspólnie z R. Mertonem) "za stworzenie metody wyceny
                              instrumentów pochodnych, ze szczególnym uwzględnieniem
                              kontraktów długoterminowych i opcji".

1997 rok --> Robert Carhart Merton (1944- ) - urodzony w USA, profesor
                              ekonomii Harvard Business School.
                 - Nobel (wspólnie z M. Scholesem) "za stworzenie metody wyceny
                              instrumentów pochodnych, ze szczególnym uwzględnieniem
                              kontraktów długoterminowych i opcji".

2001 rok --> Joseph E. Stiglitz (1943- ) - urodzony w USA. W latach 1993-1997
                              był szefem Zespołu Doradców Ekonomicznych Prezydenta
                              Stanów Zjednoczonych, a w latach 1997-2000 głównym
                              ekonomistą Banku Światowego.
                 - Nobel (wspólnie z M. Spence'm i G. Akerlofem) "za analizę rynków
                              cechujących się asymetrią informacji; oznacza to sytuację, kiedy
                              część uczestników rynku ma lepsze informacje od pozostałych".

2001 rok --> George Arthur Akerlof (1940- ) - urodzony w USA. Profesor
                              Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.
                 - Nobel (wspólnie z M. Spence'm i J. Stiglitzem) "za analizę rynków
                              cechujących się asymetrią informacji; oznacza to sytuację, kiedy
                              część uczestników rynku ma lepsze informacje od pozostałych".

2002 rok --> Daniel Kahneman (1934- ) - urodzony w Izraelu. Profesor
                              psychologii na Princeton University i na Uniwersytecie
                              Hebrajskim w Jerozolimie.
                 - Nobel (wspólnie z V. Smithem.) "za zastosowanie narzędzi z
                              psychologii w badaniach ekonomicznych, ze szczególnym
                              uwzględnieniem procesów decyzyjnych w warunkach
                              niepewności".

2005 rok --> Israel Robert John Aumann (1930- ) - urodzony w Niemczech.
                              Aumann uzyskał doktorat z matematyki w 1955 r. w
                              Massachusetts Institute of Technology. Jest profesorem na
                              Hebrew University of Jerusalem w Izraelu.
                 - Nobel (wspólnie z T. Schellingiem) "za ich teorię o decyzji
                              interaktywnej. Ich teoria pozwoliła zastosować teorię gier - lub
                              teorię decyzji interaktywnej - do poszukiwania odpowiedzi na
                              pytanie, dlaczego niektóre grupy, organizacje i kraje odnoszą
                              sukcesy we współpracy, natomiast inne popadają w konflikty.

Źródło: Encyclopedia Britannica, Encyklopedię PWN oraz gov.il