MENORA

Od przeszło 3.000 lat menora stanowi symbol narodu żydowskiego. Światło tego złotego świecznika oświetlało wnętrze Świątyni już w tułaczce dzieci Izraela po Pustyni Synaj. Jej światło rozświetlało I i II Świątynię w Jerozolimie. Od tamtych czasów menora służy jako symbol spuścizny żydowskiej w niezliczonych miejscach i w różnych formach.

Menora została wybrana jako oficjalny emblemat Państwa Izrael. Symbol ten można dzisiaj zobaczyć na wielu budynkach rządu izraelskiego, na gmachach ambasad Izraela na całym świecie, sądach izraelskich, oficjalnych materiałach piśmiennych oraz na sztandarze prezydenta Państwa Izrael.

Pięciometrowa rzeźba przedstawiająca menorę, wykonana przez B. Elkana, stoi naprzeciwko wejścia do Knessetu. Wykonana jest z litego brązu, jej ramiona ozdobione są płaskorzeźbami przedstawiającymi historię i odrodzenie narodu żydowskiego.

FLAGA

W październiku 1948 roku Tymczasowa Rada Państwa ustanowiła niebiesko-biały sztandar z gwiazdą Dawida jako flagę Państwa Izrael. 11 maja 1949 roku, kiedy to Izrael został 59 członkiem ONZ, w Nowym Jorku załopotał izraelski sztandar.

Wzór flagi izraelskiej jest taki sam jak flagi syjonistycznej, którą rozwieszono na I Kongresie Syjonistycznym w Bazylei w 1897 roku. Główną rolę w pracach nad zaprojektowaniem flagi izraelskiej należy przypisać Dawidowi Wolfsohnowi, wyróżniającemu się przywódcy syjonistycznemu, który w 1905 roku, jako następca Teodora Herzla, został przewodniczącym Światowej Organizacji Syjonistycznej. Oto słowa Wolfsohna wypowiedziane w dniu narodzin izraelskiej flagi:

"... Na prośbę naszego przywódcy Herzla przybyłem tu, do Bazylei, by poczynić przygotowania do Kongresu Syjonistycznego, by zagwarantować jego powodzenie i zapobiec jakimkolwiek zakłóceniom. Wśród wielu problemów, którymi się zająłem, jeden stanowił jakby sedno problemu żydowskiego w ogóle: jaką flagę zawiesimy w Sali Kongresu? ... Nagle wpadł mi do głowy pomysł. Mamy przecież flagę, niebiesko-białą. Szata modlitewna (tałes), którą okrywamy się podczas modlitwy: to jest nasz symbol. Wyjmijmy, zatem tałes i rozwińmy go przed oczami wszystkich narodów. Zamówiłem, zatem niebiesko-biały sztandar z namalowaną na nim gwiazdą Dawida. I tak właśnie flaga powiewająca nad Salą Kongresową stała się naszą flagą narodową. Nikt nie był zaskoczony, nikt też nie pytał, jak i skąd się wzięła."

HYMN

"Hatikwa" znaczy "nadzieja". Hebrajskie słowo "tikwa" oznacza coś więcej niż nadzieję, mianowicie rodzaj więzi. Bóg trzyma w Swej ręce sznur, który wiąże Żydów na całym świecie z Jerozolimą. To On rozżarza węgielki tlące się w sercu każdego Żyda w krajach rozproszenia. Pod Bożym tchnieniem ten żar rozpala się na nowo w jasne płomienie. Jesteśmy świadkami powrotu Żydów do kraju, który sam Pan Bóg nazwał "Swoją ziemią" i "ich ziemią".

Utwór zatytułowany Hatikwa został napisany w 1878 roku, przez żydowskiego poetę Naftalego Herca Imbera, a muzykę skomponował Samuel Cohen, pionier z najstarszego osiedla żydowskiego w Izraelu, Riszon Lecijon. Poemat składa się z dziewięciu zwrotek wyrażających tęsknotę do Syjonu i pragnienie powrotu do niego. Pieśń została podchwycona przez żydowskich osadników w Palestynie i na pierwszym Kongresie Syjonistycznym w Bazylei w 1897 roku stała się hymnem ruchu syjonistycznego. Melodia wywodzi się z czeskiej muzyki ludowej. Ten sam motyw wykorzystał kompozytor Smetana w jednym z poematów symfonicznych.

Autor tekstu, Naftali Herc Imber, urodził się w Złoczowie, w ówczesnej Galicji, w 1856 roku. Pochodził z rodziny chasydów i odebrał ortodoksyjną żydowską edukację. Za napisany po hebrajsku wiersz wyrażający przywiązanie do austriackiej ojczyzny otrzymał w 1870 roku lokalną nagrodę pieniężną i po śmierci ojca zaczął podróżować. Był w Wiedniu i Konstantynopolu. Tam spotkał się z Laurence`m Oliphant`em (1829-1888) - Anglikiem, który działał na rzecz osadnictwa żydowskiego w Palestynie. W 1882 roku Imber pojechał z Oliphant`em do Palestyny, gdzie spędził sześć lat. Pisał w tym czasie eseje i artykuły dla periodyków hebrajskich. W 1886 roku ukazał się zbiór jego wierszy zatytułowany Barkai (Gwiazda poranna), w którym znalazł się również utwór Tikwatejnu (Nadzieja nasza). Ten właśnie wiersz stał się później hymnem ruchu syjonistycznego. W 1888 roku Imber pojechał do Anglii, a w 1892 roku udał się do USA, gdzie zmarł w nędzy w Nowym Jorku w 1909 roku.

NADZIEJA NASZA

według tłumaczenia Szoszany Raczyńskiej

Dopóki w naszych dusz głębinie
Serce żydowskie żywo bije
Oko ku wschodowi się obraca
I do Syjonu wciąż powraca.

Nadzieja nasza nie zginie
Wszak dwa tysiące lat przetrwała
Być narodem wolnym w swojej krainie
W kraju Syjonu - Jerozolimy.

Jak długo w sercu tętni krew
Dusza żydowska życiem drga
I w stronę Wschodu, hen, się rwie
Wzrok do Syjonu biegnie bram.

Tak ufność w nas nie zaginie
Nadzieja dwóch tysiącleci
Wolnym lud będzie w własnej krainie
W Syjońskiej ziemi, w Jerozolimie.

[za BIM nr.2-3/1995]