GOSPODARKA  IZRAELA



  -  Wstęp
     -  Państwo Izrael
     -  Symbole państwa Izrael
     -  Jerozolima - stolica Izraela
     -  Geografia - Izrael
     -  Społeczeństwo
   - Gospodarka Izraela
             -  Gospodarka narodowa
             -  Rolnictwo
             -  Transport
     -  Niezwykłe okoliczności
                      odrodzenia Izraela





 



 

Gospodarka:

Pomimo tego, że gospodarka Izraela funkcjonuje w trudnych warunkach konfliktu z państwami arabskimi, to kraj ten znajduje się w gronie państw wysokorozwiniętych i nieustannie rozwija się. Jeszcze niedawno gospodarka Izraela oparta była w większości na rolnictwie oraz na tradycyjnych gałęziach przemysłu. Na przestrzeni ostatnich 15 lat została gruntownie przebudowana i obecnie opiera się na najnowocześniejszych w świecie sektorach high-tech.

W 2005 roku produkt krajowy brutto wzrósł o 5,2 %. Był to największy wzrost od pięciu lat, dużo wyższy od przewidywanego przez Bank Izraela. Wzrost PKB jest wyraźnym dowodem rozwijającej się gospodarki Izraela. Dla porównania średnia wzrostu PKB krajów członkowskich OECD wyniosła w 2005 roku 2,7 %. W szczegółach: USA wzrost 3,6 %, Hiszpania wzrost 3,4 %, Kanada wzrost 3 %.

Centralne Biuro Statystyki poinformowało, że w 2005 roku nastąpił wzrost populacji Izraela o 1,8 %. W ten sposób wzrost PKB liczony na osobę wyniósł 3,3 % (80.100 USD lub 17.800 NIS na osobę).

Produkcja handlowa w 2005 roku wzrosła o 3,8 %, a sektor usług uzyskał wzrost o 6-9 %. Równocześnie nastąpiło pogorszenie się sytuacji finansowej sektora budowlanego. Wydajność pracownika w sektorze handlowym wzrosła w 2005 roku o 2,8 %.

Obecny deficyt budżetu zmalał więcej niż połowę i w 2005 roku wyniósł 2,1 % (z 4,3 % w 2004 r.). Jest to zasługa wprowadzenia zdecydowanych reform na rynku pracy, rynku kapitałowym, w portach i innych. Równocześnie wzrosły wydatki publiczne o 2,7 %. Znaczna część tego wzrostu wydatków wynikał z konsekwencji likwidacji żydowskich osiedli o budowy "bariery bezpieczeństwa". Wzrost wydatków na bezpieczeństwo państwowe nastąpił o 5,5 %. Osobiste wydatki wzrosły w 2005 roku o 1,5 %, z czym że wydatki na konsumpcję wzrosły o 4 %.

Eksport usług i towarów w 2005 roku wzrósł o 7 % (bez rynku diamentów i nowo tworzonych przedsiębiorstw wzrósł o 8,3 %). Gwałtownie wzrosły zagraniczne inwestycje w Izraelu. Duży wzrost przychodów notuje się także w branży turystycznej.

 

W 2005 roku nastąpił wzrost wymiany handlowej pomiędzy Izraelem a Polską. Całkowity import produktów polskich do Izraela wzrósł o 29 %, a izraelski eksport do Polski o 29,5 %. Największy wzrost nastąpił w imporcie produktów mineralnych, gdzie zanotowano wzrost o o 1289 %, zaś najwięcej Polacy zarabiają na sprzedaży metali surowych do Izraela, polski eksport tej branży szacuje się na kwotę 11.220 USD (w tys.). Ponad to Polska wysyła do Izraela produkty przemysłu obuwniczego, spożywczego. Wzrost o 172,3 % zanotował także polski przemysł transportowy.
Z Izraela do Polski sprzedaje się coraz więcej produktów mineralnych, zanotowany wzrost eksportu w tej branży to 168,2 %, wzrósł także eksport owoców i warzyw (166,7 %). Najbardziej opłacalne jest eksportowanie do Polski produktów przemysłu chemicznego. Popularne są także produkty spożywcze oraz maszyny.

 

 

 

W 2004 roku produkt krajowy brutto (PKB) wyniósł 113,7 biliona USD, pomimo spadku spowodowanego recesją. PKB na osobę w 2004 roku wyniósł 17,200 tysięcy USD. W związku z powyższym, standard życia w Izraelu, mierzony na podstawie GDP był wyższy niż w Portugalii, Grecji i niektórych krajach OECD jak widać, jego wysokość przekroczyła nawet wskaźniki w niektórych krajach Unii Europejskiej. Według danych szacunkowych inflacja w 2004 roku wynosiła 1,1%.

Duże znaczenie dla gospodarki Izraela ma zagraniczna pomoc materialna: darowizny osób pochodzenia żydowskiego i organizacji żydowskich, reparacje wojenne z Niemiec, subwencje ze Stanów Zjednoczonych. Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Izraelu są wysokie w porównaniu z innymi krajami uprzemysłowionymi. W pierwszych pięciu miesiącach 2003 roku, portfolio inwestycyjne w akcjach TASE (Giełda w Tel Awiwie) wzrosło do 1 biliona USD. Zanotowano także wzrost udziałów zagranicznych w izraelskich przedsiębiorstwach, oraz zwiększenie dofinansowania nowo zakładanych firm (start-ups) przez obcych inwestorów.

W 2000 roku izraelski parlament przyjął ustawę dotyczącą redukcji deficytu budżetowego w stosunku do PKB oraz zmniejszenia długu wewnętrznego. W efekcie deficyt budżetowy jako procent PKB zmniejszył się z 51,7% w 1990 roku do 47,3% w roku 2000. Planowany deficyt na rok 2003 wynosił 3%, z intencją obniżania go o 0,5% rocznie, aż do osiągnięcia poziomu 1% PKB w roku 2007. Poziom długu wewnętrznego jest porównywalny do krajów europejskich. Izrael zapewnia makroekonomiczną stabilność, co stanowi zachętę dla sektora prywatnego, który może funkcjonować w przewidywalnym ekonomicznie środowisku.

Obecnie przeprowadzana jest prywatyzacja firmy Bezeq - narodowego operatora telefonii stacjonarnej, Banku Leumi, Israel Discount Bank, Izraelskich Linii Lotniczych- ELAL (rządowe udziały zostały sprzedane w lipcu 2003 roku), Izraelskiego Przedsiębiorstwa Elektrycznego, Rafinerii, Przemysłu Lotniczego oraz Zim Izrael Nawigacja - przedsiębiorstwa transportu morskiego.

Wpływ na rozwój kraju i udział w gospodarce ma rozwijająca się turystyka. Turystów przyciągają przede wszystkim miejsca kultu religijnego, zabytki kultury starożytnej i zróżnicowane warunki naturalne. Obecnie w Izraelu przykłada się wielką wagę do zainteresowania cudzoziemców także innymi regionami kraju, jak pustynia Negew, na której powstały liczne luksusowe hotele, czy okolice rekreacyjnego Ejlatu nad Morzem Czerwonym. Do przyciągnięcia turystów wykorzystuje się również atrakcyjne leczniczo wody Morza Martwego, proponując liczne pobyty kuracyjne i odmładzające.

Przemysł:

Energia elektryczna wytwarzana jest w elektrowniach naftowych i słonecznych. Produkcja energii elektrycznej około 20 TW. h, na 1 mieszkańca oraz około 4450 kW. h rocznie.

Większość przedsiębiorstw przemysłowych jest w rękach prywatnych. Z wód Morza Martwego eksploatuje się sole potasowe i bromowe; z doliny Arawa - rudy miedzi, zaś fosforyt i gips z Negewu.

Przemysł przetwórczy wysoce wyspecjalizowany, o dużym zapleczu naukowo-badawczym. Obecnie Izrael stał się światowym liderem w produkcji uzbrojenia, sprzętu i oprogramowania komputerowego, aparatury medycznej oraz techniki druku (Bat Jam jest głównym ośrodkiem przemysłu poligraficznego), a także w najnowocześniejszym przemyśle chemicznym, energetycznym, krzyżowania roślin i zwierząt hodowlanych. Największymi ośrodkami przemysłowymi kraju są Hajfa, Tel Awiw-Jaffa, Be'er Szewa, Petah Tikwa i Aszkelon, w których skoncentrowanych jest ponad 50% produkcji przemysłu przetwórczego. Izrael zajmuje pierwsze miejsce w świecie w obróbce importowanych diamentów.

Ważniejsze surowce i wyroby przemysłowe:

Izrael posiada niewielkie zasoby surowców mineralnych. Na wyżynie Negew wydobywa się fosforyty (w 1990 r. było 1,1 mln ton w przeliczeniu na czysty składnik). Nad Morzem Martwym wydobywa się sole potasowe (1,3 mln. ton) i sól kamienną. Poza tym: potas, brom, ropa naftowa i gaz ziemny. Produkuje się głównie: wyroby chemiczne, produkty rafinacji ropy naftowej, maszyny, instrumenty precyzyjne, wysoko rozwinięte technologie, wyroby tekstylne, ubiory gotowe, opony, obróbka diamentów, środki transportu, papier, wyroby skórzane.

Rolnictwo:

Bardzo wysoki poziom rolnictwa (rolnictwo w kibucach należy do najnowocześniejszych w świecie). Pracuje w nim 3% ludności czynnej zawodowo, wytwarzając tylko 4,5% PKB. W kraju istnieje około 52 tys. gospodarstw rolnych. Przeważają gospodarstwa małe (od 1 ha do 5 ha), indywidualne (84%), kolektywne (kibuce) zajmują tylko 1,4% powierzchni uprawnej, ale skupiają w swoich rękach aż 50% ziem nawadnianych i 31% upraw suchych. Kibuce to wspólnoty wiejskie, które działając na zasadzie kolektywnej własności środków produkcji (z wyjątkiem ziemi), wspólnej pracy członków i solidarnej odpowiedzialności materialnej, wytwarzają około 40% produkcji rolnej. Moszawy to zrzeszenia indywidualnych rolników, w których zakup środków produkcji i sprzedaż płodów rolnych prowadzi się wspólnie. Ziemia użytkowana przez członków kibuców, jak i moszaw jest własnością państwa. Oczywiście należy pamiętać, iż powstanie tak nowoczesnego rolnictwa nie byłoby możliwe bez skutecznego sztucznego nawadniania. Systemy irygacyjne sterowane są komputerowo. Nawadnia się prawie wszystkie rodzaje użytków: pola uprawne i miejskie tereny zielone, a także liczne oazy na pustyni Negew, w których uprawia się palmy daktylowe oraz warzywa i owoce. Oazy te są prawdziwym "rajem na pustyni", w których króluje soczysta zieleń, rozwijająca się dzięki słodkiej wodzie doprowadzonej rurociągami aż z Jeziora Tyberiadzkiego. Wysoko rozwinięte sadownictwo.
    Produkcja żywności pokrywa zapotrzebowanie krajowe.

Rozwinięte rybołówstwo, przybrzeżne i dalekomorskie połowy ryb. Główne bazy rybackie to: Hajfa i Akko.

Użycie ziemi:

Ziemie uprawne 20,4%, łąki i pastwiska 39,5%, lasy 6%, pozostałe grunty i nieużytki 34,1%.

Ważniejsze produkty rolne i hodowlane:

Winogrona, owoce cytrusowe, banany, awokado, oliwki, tytoń, warzywa, bawełna, pszenica, jęczmień, ziemniaki, orzeszki ziemne; owce, kozy, bydło, drób, wielbłądy.

Eksport:

Owoce cytrusowe świeże i soki, wyroby tekstylne, wina i likiery, słodycze, diamenty szlifowane, brylanty, chemikalia, pojazdy, opony, urządzenia wojskowe i broń, aparatura medyczna, oprogramowanie komputerowe.

Import:

Diamenty, kotły, maszyny, urządzenia elektryczne, żelazo i stal, pojazdy, chemikalia, ropa naftowa.

-----------------------------------------------------------------------

Komunikacja:

Sieć komunikacyjna dobrze rozwinięta.
    Koleje (1971 rok) - 793 km (3,8 km/100 km2),
    Drogi (1972 rok) - 9 300 km (44,9 km/100 km2)

Główny szlak komunikacyjny stanowi autostrada Akko-Tel Awiw-Jaffa-Jerozolima. Trwa budowa Trans-Israel highway.

Ważniejsze porty morskie:

Hajfa (Hefa), Ashdod, Ejlat

Ważniejsze porty lotnicze:

głównym portem lotniczym jest lotnisko "Ben Guriona" położone w połowie drogi pomiędzy Jerozolimą a Tel Awiwem; drugim międzynarodowym lotniskiem jest Owda położona na pustyni około 20 km od Ejlatu; trzecim jest lotnisko położone w centrum miasta Ejlat.

-----------------------------------------------------------------------

 



Na poczštek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2002-2013 by Gedeon