Miasto Hajfa jest położona u podnóża góry Karmel, na wybrzeżu Morza Śródziemnego (w Dystrykcie Hajfy, w Izraelu). Według danych Israel Central Bureau of Statistics miasto liczy 267 800 mieszkańców (dane z 2005 r.). Jest to trzecie pod względem wielkości miasto w Izraelu. Obszar położony wokół miasta Hajfy jest uznany jako Region Hajfy.

Rys historyczny:

Pierwsze informacje o osadzie Hajfa pochodzą z około III wieku n.e. W VII wieku spod panowania Bizancjum przeszło pod władzę arabską. W 1100 roku stało się częścią ziem Krzyżowców. W 1265 roku miasto zdobyli i zniszczyli mamelucy. Jako porzucone pozostawało do XVII wieku.
    W 1761 roku beduiński władca Daher El-Omar odbudował w nowym miejscu Hajfę i otoczył miasto małymi murami obronnymi. Od 1775 roku Hajfa znajdowała się w rękach Turków, z wyjątkiem dwóch krótkich okresów: w 1799 roku miasto na rok czasu zajął Napoleon Bonaparte, a w latach 1831-1840 nad miastem panował egipski generał Ibrahim Pasha.
    Nagły rozwój Hajfy rozpoczął się wraz z przybyciem do miasta członków "społeczeństwa Świątyni" w 1868 roku, którzy wybudowali solidne domy w niemieckiej kolonii. Przyczynili się oni do rozwoju handlu i przemysłu w mieście. To dzięki nim Hajfa weszła w XX wiek jako miasto przemysłowe, portowe i zwiększające liczbę swojej populacji. Wraz ze wzrostem imigracji, stopniowo rosła liczba żydowskich mieszkańców w Hajfie (w 1945 r. Żydzi stanowili 47% mieszkańców).
    Podczas wojny żydowsko-arabskiej 1948 roku, Izraelczycy przeprowadzili śmiałą ofensywę na miasto Hajfa, które zdobyli w dniu 23 kwietnia 1948 roku. Większość arabskich mieszkańców udała się wówczas na uchodźctwo. Od tej pory Hajfa jest częścią terytorium Izraela.

Rys turystyczny:

Portowe miasto Hajfa leży nad Zatoką Hajfy, położoną na północnym wybrzeżu Morza Śródziemnego, w Izraelu. Znajduje się tutaj ujście rzeki Kishon, która jest całkowicie zanieczyszczona. Również wody Zatoki Hajfy są mocno zanieczyszczone z powodu rafinerii, przemysłu chemicznego oraz innych zanieczyszczeń. Nad zatoką są położone miasta Hajfa i Akko. Nad całością terenu góruje piękna góra Karmel.
    Rejon Zatoki Hajfy jest naturalnym portem Izraela na Morzu Śródziemnym. To właśnie tutaj wielu turystów po raz pierwszy stawia swe stopy w ziemi Izraela. Do Hajfy można przypłynąć statkiem lub promem z Cypru lub Grecji. W przeszłości żydowskim imigrantom najczęściej jako pierwszy w Ziemi Obiecanej ukazywał się właśnie port w Hajfie. Obecnie port w Hajfie jest największym portem morskim w Izraelu (35% przeładunków portowych). Tutejsze obiekty portowe wybudowali w latach 30-tych XX wieku Brytyjczycy. Później port został rozbudowany przez władze Izraela.

Do izraelskich portów zawijają statki wielu bander. Musimy jednak pamiętać o izraelskich liniach oceanicznych, czyli "Zim". Linie te otrzymały swój pierwszy statek dopiero po dwóch latach istnienia. Pierwszym przewożonym własnymi statkami "towarem" byli Żydzi uratowani z Holokaustu i imigranci. Obecnie "Zim" mieści się w dziesiątce największych przewoźników morskich na świecie, co jest szczególnie zdumiewające w świetle faktu, iż Izrael jest państwem maleńkim, pozbawionym w dodatku tradycji morskich. Współcześnie "Zin" dysponuje flotą liczącą ponad 100 statków handlowych, spośród których połowa stanowi własność spółki, reszta jest wyczarterowana. Zawarcie pokoju z Jordanią przyśpieszyło rozwój firmy. Otworzono przedstawicielstwo handlowe w stolicy Jordanii Ammanie i realizuje się przewozy towarowe morsko-kolejowe. Kierownictwo spółki przewiduje przyśpieszony rozwój gospodarczy regionu, jeśli proces pokojowy przyniósłby oczekiwane skutki.
    W przeszłości Hajfa rozwijała się głównie dzięki ideom Syjonizmu. Rozwojowi miasta sprzyjała linia kolejowa łącząca Damaszek z Medyną. W tak sprzyjających warunkach port w Hajfie nieustannie rozbudowywał się. Tuż przy nim powstała ważna baza marynarki wojennej.

Hajfa dzieli się na trzy części, z których najniższa portowa dzielnica jest najbiedniejszą, a najzamożniejsza dzielnica znajduje się wysoko na zboczach góry Karmel. Przez dzielnicę portową przechodzą dwie główne ulice nadmorskie Ha'Atzmaut Street i Jaffa Road, która przechodzi ku północy w HaHagannah Avenue. W północno-zachodniej części dzielnicy znajdują się główne dworce autobusowy i kolejowy. Jest to prawdziwe centrum komunikacyjne, umożliwiające turystom dostanie się dosłownie w każdy rejon kraju. Komunikacja w Izraelu jest bardzo dobra. Z Hajfy można wygodnie dojechać autobusem praktycznie wszędzie: do Akki 40 minut, do Tel-Awiwu 1,5 godziny, do Jerozolimy 2 godziny, do Ejlatu 6 godziny. Dworzec autobusowy jest połączony wygodnym podziemnym przejściem z dworcem kolejowym. Hajfa jest najstarszym węzłem kolejowym w kraju. Średnio co godzinę odjeżdżają stąd pociągi do Tel Awiwu i do Nahariyyi.
    Około kilometr na zachód od dworca autobusowego znajdują się dwa interesujące morskie muzea. Muzeum Nielegalnej Imigracji i Marynarki Wojennej przedstawia historię nielegalnej żydowskiej imigracji do Palestyny. W centrum znajduje się autentyczny statek "Af-Al-Pi-Chen", na pokładzie którego w 1947 roku przypłynęło do Palestyny 434 nielegalnych żydowskich imigrantów. Obok znajduje się Narodowe Muzeum Morskie, ukazujące całość historii morskiej żeglugi w basenie Morza Śródziemnego.
    Naprzeciwko Narodowego Muzeum Morskiego znajduje się jedno z najświętszych miejsc w Izraelu - Grota Eliasza. To właśnie tutaj ukrywał się prorok Eliasz przed królem Achabem i królową Jezabelą, po tym, gdy zabił 450 bałwochwalczych kapłanów Baala (1 Królewska 17-19). Grotę można zwiedzać od niedzieli do czwartku w godz. 8.00-18.00, a w piątki od 8.00 do 13.00. Niedaleko od groty znajduje się dolna stacja kolejki linowej, którą można wjechać na szczyt góry Karmel. Na szczycie znajduje się klasztor Stella Maris i punkt obserwacyjny ze wspaniałym widokiem na miasto i zatokę Hajfy.

Wzdłuż linii brzegowej biegnie Bat Galim Promenade. Mijając mocno strzeżoną bazę marynarki wojennej, dotrzemy do plaży Bat Galim. Dalej na wschód, bliżej centrum miasta, znajduje się plaża HaShaqet. Te miejskie plaże Hajfy nie należą jednak do atrakcyjnych, gdyż są zanieczyszczone odpadami z pobliskiego ogromnego zespołu portowego. Jeśli ktoś poważnie myśli o sportach wodnych i relaksie na plażach, warto by udał się na plaże podmiejskie, na wschód i zachód od centrum miasta.
    Hajfa w ciągu ostatnich lat zrobiła duży wysiłek dla rozwoju turystyki. Miasto jest wyjątkowo spokojne i czyste, a jego główną atrakcję stanowią piękne piaszczyste plaże i śliczne widoki. Wzdłuż plaż ciągnących się w stronę Akko, znajdują się piękne promenady z kafejkami, restauracjami, specjalnymi placami zabaw dla dzieci, szatniami i prysznicami. Wejścia na plaże są bezpłatne - i można bawić się na nich przez całą noc. Przeważająca część piaszczystej zatoki pomiędzy Hajfą a Akko stanowi idealne miejsce do konnych galopad. Jednakże samo ujście Nahal Kiszon do morza wymaga od konia przepłynięcie rzeki wpław, a od jeźdźca użycia łodzi. Ciepłe wody Zatoki Hajfy to miejsce do uprawiania sportów wodnych. Na rafie koło Hajfy stworzono park podwodny. Turyści pływający po izraelskich wodach Morza Śródziemnego mogą tutaj rzucić kotwicę i zanurkować. Można również skorzystać z pomocy klubów płetwonurków, które dostarczają odpowiedni sprzęt, łodzie, instruktorów i przewodników. W pobliżu znajduje się wielki kompleks handlowo-rozrywkowy z licznymi sklepami, restauracjami, kinami i luksusowymi salami kongresowymi. Wszędzie wokół znajdują się hotele różnych kategorii.

Po tym aktywnym nadmorskim wypoczynku, pora na zwiedzanie centrum miasta. W centralnej części dzielnicy portowej, na wschód od głównego dworcu autobusowego, znajduje się ogromny zespół portowy. Nad portem góruje ogromny silos zbożowy Dagon. Jest to największy obiekt przemysłowy w Izraelu, a zarazem dobry punkt orientacyjny w tej części miasta. Cała dzielnica portowa tętni specyficznym dla siebie rytmem życia. Warto odwiedzić tutaj liczne kafejki, bazary i piekarnie. We wschodniej części znajduje się Muzeum Kolejnictwa. Jest tu przedstawiona cała historia miejscowych kolei. Można obejrzeć stare rozkłady jazdy przypominające, że jeszcze niedawno pociągi kursowały z Kairu, przez Hajfę do Bejrutu i Damaszku. W obrębie granic miasta jest sześć stacji kolejowych: Hof HaCarmel (przy centralnym dwórcu autobusowym - Haifa Hof HaCarmel Central Bus Station), Bat Galim (obok Haifa Bat Galim Central Bus Station), Haifa Central (obok Haifa Seaport), Lev Hamifratz (obok Lev Hamifratz Mall i Mifratz Central Bus Station), Hutzot HaMifratz (w centrum handlowym Hutzot HaMifratz) i Kiryat Haim. Siódma stacja, Kiryat Motzkin, znajduje się w podmiejskiej dzielnicy Kiryat Motzkin, na północy. Linia kolejowa przebiega wzdłuż linii brzegowej Zatoki Hajfy. W budynku wyłączonej z ruchu stacji Haifa Mizrach (Haifa East) urządzono muzeum kolejnictwa.

W pobliżu znajduje się dzielnica Kababir, w której mieszkają Żydzi z Arabami Ahmadi, którzy przybyli w XIX wieku z Indii. Obecność tej oryginalnej społeczności w Hajfie jest częscią religijnej mozaiki miasta, w którym żyją w pokoju obok siebie Żydzi, Druzowie, Ahmadi, chrześcijanie, Bahajowie i inni. Arabowie Ahmadi swój pierwszy meczet wznieśli w 1931 roku, a następny większy w 1980 roku. Ma on dwa białe okazałe minarety (34 metry wysokości), które wysoko górują nad dzielnicami mieszkalnymi.
    Centrum handlowym Hajfy jest Lev Hamifratz Mall, co w języku hebrajskim znaczy: "Serce Zatoki". Jest to wielkie centrum handlowe, posiadające trzy piętra oraz parking podziemny. Tuż obok wybudowano wesołe miasteczko dla dzieci, miniaturowe pole golfowe i lodowisko. Centrum spełnia także ważną rolę w komunikacji miejskiej, gdyż znajduje się tutaj stacja kolejowa w kierunku na Tel Awiw oraz Nahariyya. Wejście na stację znajduje się w piętrowym parkingu, tuż przy centrum handlowym. Obok mieści się również dworzec autobusowy. Jako ciekawostkę, warto wspomnieć, że podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku, w teren budowy centrum handlowego uderzyła iracka rakieta Scud.

Komunikację z pozostałymi dzielnicami miasta ułatwia metro Carmelit. Jest to właściwie podziemna kolejka linowo-szynowa, uruchomiona w 1956 roku (z powodu usterek technicznych metro było zamknęite w latach 1986-1992). Metro posiada tylko jedną linię, sześć stacji i zaledwie cztery składy wagonów. Jest to jedno z najmniejszych na świecie metr, o długości 1 800 metrów. Dolna stacja Kikar Paris (nazwa pochodzi od francuskich konstruktorów kolejki) znajduje się w dzielnicy portowej. Kolejne stacje nazywają się: Solel Boneh (przy wieży HaNevi), HaNevi'im (w Hadarze), Masada, Eliezer Golomb i Gan Ha'em w Karmelu centralnym blisko Parku Gan Ha'em i ZOO. Podróż w jedną stronę zajmuje osiem minut.

            -  Zdjecia stacji metra w Hajfie

Na południe od dzielnicy portowej znajduje się Wadi Nisnas. To stara arabska część miasta z wąskimi labiryntami uliczek i małymi domkami. Znajduje się tutaj duży arabski targ, na którym można znaleźć prawie każdą rzecz.
    Ulice Hajfy w znacznej większości biegną równolegle do linii brzegowej. Każda kolejna jest położona troszeczkę wyżej od swojej poprzedniej, na zboczach Góry Karmel. Wiele z tych ulic jest połączonych schodami, którymi bardzo łatwo jest się szybko przenosić z dzielnicy do dzielnicy. Około 500 metrów od dzielnicy portowej w górę, znajduje się dzielnica Hadar HaCarmel (Chwała Karmelu), dla wygody nazywana krótko Hadar. Jest to centrum handlowe miasta z licznymi sklepami, restauracjami i kawiarniami. Oprócz tego znajdują się tutaj muzea, teatr i liczne biura. Ciekawostką jest Nordau Street, którą upodobali sobie imigranci z Rosji. Ta zamknięta dla ruchu samochodowego ulica, przypomina obecnie moskiewski Arbat.
    Jednak największą atrakcją Hadary jest Narodowe Muzeum Nauki. Umieszczono tutaj liczne interaktywne eksponaty, dlatego szczególnie warto przyjechać tutaj z dziećmi. W 1949 roku założono Muzeum Hajfy, w którym mieści się Muzeum Sztuki Starożytnej. Specjalizuje się ono w odkryciach archeologicznych w ziemi Izraela oraz w całym rejonie Morza Śródziemnego. Pod jego egidą działa również Muzeum Prechistorii. W Hajfie możne również odwiedzić Muzeum Sztuki, które wybudowano w latach 30-tych XX wieku w Hadar HaCarmel. Zebrano tutaj kolekcję ponad 7 tys. eksponatów ze współczesnej izraelskiej sztuki.

Najwyżej położona jest dzielnica Carmel. To tutaj miejscowa elita wybudowała swoje rezydencje. Rozciąga się stąd wspaniały widok na całą Zatokę Hajfy i miasto w dole. Jest tutaj najlepsze, czyste powietrze i wieje przyjemny wiatr od strony morza. Jest to dzielnica ludzi najbardziej bogatych w Hajfie. Centralny Carmel to małe lokalne centrum handlowe z kawiarniami i restauracjami. Tutaj też zbudowano wszystkie najlepsze hotele w Hajfie. Nad całym Karmelem górują dwie bliźniacze wieże hotelu "Dan Panorama", który jest bezpośrednio połączony z wielopiętrowym kompleksem handlowym. Najdroższym jest hotel "Dvir", a obok stoją "Dan Carmel" i komfortowy "Nof".
    W Gan ha-Em, w Centralnym Carmel znajduje się ogród botaniczny i ZOO.

            -  ZOO w Hajfie

Na samym szczycie góry Karmel zbudowano miasteczko uniwersyteckie. Uniwersytet w Hajfie założono w 1963 roku. Obok uniwersytetu działa wcześniej założony Izraelski Instytut Technologii, słynny Technion. Powstał on w 1924 roku i był wówczas pierwszą wyższą szkołą w Palestynie. Jego pierwszym rektorem był Albert Einstein. W 1954 roku Technion przeniósł się do dzisiejszego kampusu na górze Karmel, w którym naukowcy opracowują nowe wynalazki we wszystkich dziedzinach nauki. Na terenie miasteczka uniwersyteckiego znajduje się wieża Eskhol. Z jej najwyższego 25-piętra rozciąga się najpiękniejsza panorama miasta i okolicy.
    Inną ciekawostką Hajfy jest Izraelski Instytut Oceanografii, usytuowany przy Shikoma przy południowym wjeździe do miasta.

            -  University of Haifa

            -  Technion

Ciekawostką Hajfy jest światowe centrum Bahajów. Jest to jeden z dwóch głównych ośrodków duchowych bahaizmu, religii wyznawanej przez około 4 miliony ludzi na świecie. Wierzenia ich są oparte na naukach szyitów. Szczątki swojego przywódcy przywieźli do Hajfy i złożyli w wybudowanej w 1953 roku świątyni, której kopuła została przykryta złotem. Perskie Ogrody to dziewięć tarasów nad i dziewięć tarasów pod piękną złoconą świątynią Bahajów. Powyżej znajduje się Powszechny Dom Sprawiedliwości, będący własnością bahaistów, ale zamknięty dla zwiedzających. Ogrody otaczające zabudowania Najwyższego Sądu Światowego Bahajów są największą atrakcją miasta. Wstęp tutaj jest bezpłatny, należy jednak pamiętać o odpowiednim przyzwoitym ubraniu. Nie wolno tu wchodzić z odsłoniętymi ramionami i w krótkich spodenkach.

            -  Bahá'í World Centre, Haifa

Hajfa jest również siedzibą wielkiego przemysłu. Dochodzi tutaj rurociąg z portu w Ejlacie, dzięki czemu wybudowano w Hajfie jedną z dwóch izraelskich rafinerii (druga znajduje się w Ashdod). Rafinerie są w stanie przerobić około 9 milionów ton ropy naftowej rocznie i są centrum izraelskiego przemysłu chemicznego, który wytwarza szeroki asortyment produktów. Liczne zakłady chemiczne są rozłożone szerokim wachlarzem wokół Hajfy. Przez wiele lat ważnym punktem orientacyjnym były wielkie chłodnie kominowe (76 metrów wysokości), wzniesione w rafinerii w latach 30-tych XX wieku. Większość zakładów skupiło się w strefie przemysłowej na północ od Hajfy, obok rzeki Kishon. Natomiast na południe od miasta znajduje się największy przemysłowy park nowoczesnych technologii w Izraelu - park Matam. Ulokowało się tutaj wiele izraelskich i międzynarodowych koncernów, między innymi Intel, IBM, Elbit, Zoran, Microsoft, i Amdocs. Dodatkowo w regionie znajdują się zakłady środków transportu, przemysł cementowy, elektrotechniczny, włókienniczy i odzieżowy, oraz stalownia.

            -  Hajfa officjal web-site

            -  Tour Haifa

--------------------------------------------------

Opracowano na podstawie "Explorer Izrael", "Pascal Izrael", "Winnica", "Świat Biblii", biuletynów Ambasady Izraela w Polsce, witryn internetowych rządu Izraela i innych opracowań dotyczących Państwa Izrael.

--------------------------------------------------