TU  B`SZEWAT  (Nowy Rok Drzew)   -   15 Szewat



 - Kalendarz
      -  Pascha (14 nisan)
      -  Chag Hamacot (15-22 nisan)
      -  Dzień Pamięci Holocaustu
                           (27 nisan)
      -  Dzień Niepodległości (5 ijar)
      -  Pesach Szeni (14 ijar)
      -  Lag bo-Omer (18 ijar)
      -  Dzień Jerozolimy (28 ijar)
      -  Szawuot (6-7 siwan)
      -  trzy tygodnie postu
      -  post po utracie Świątyni (9 aw)
      -  Czas obrachunku (elul)
      -  Rosz Haszana (1 tiszri)
      -  dziesięć dni pokuty
                           (1-10 tiszri)
      -  Jom Kippur (10 tiszri)
      -  Sukkot (15-22 tiszri)
      -  Simchat Tora (23 tiszri)
      -  Dzień Rabina (12 cheszwan)
      -  Chanuka (25 kislew-3 tewet)
      -  post (10 tewet)
   - TU B'SZEWAT
      -  post Estery (13 adar)
      -  Purim (14-15 adar)





 

 

W Izraelu, 15 dzień miesiąca Szewat (Shvat) to czas, gdy w uśpionych przez zimę drzewach owocowych zaczynają krążyć soki. Jest to jednak dość dziwny czas na obchodzenie święta drzew. O tej porze roku drzewa są jeszcze nagie, bez liści. Tylko drzewa migdałowe, zwiastują nadchodzącą wiosnę młodymi zielonymi listkami i białym kwieciem. Choć większość drzew wydaje się martwych, to ich soki podnoszą się i odradzają wraz z pierwszym wiosennym ciepłem. Piękna jest przyroda i zrozumiały szacunek dla drzew - ale po co od razu obwoływać specjalne święto, Nowy Rok Drzew?

Nowy Rok Drzew (15 Szewat) to ważna data w kalendarzu rolniczym Izraela. Od tego dnia zaczyna się obliczanie wieku drzew dla celów dziesięciny, a także dla ustalenia dojrzałości owocu - po dziś dzień w Izraelu nie spożywa się owoców przed czwartym rokiem ich rodzenia. Tu B'shvat pozwala więc ujednolicić system określania wieku drzew.
    Tora mówi, że w Ziemi Izraela nie wolno było Żydom spożywać owoców drzew przez pierwsze trzy lata. W czwartym roku owoce tego drzewa były poświęcone Bogu, i dopiero później można było je spożywać. Tradycją żydowską stało się, że wiek drzew określano właśnie 15 dnia miesiąca Szewat. Określa to traktat Rosz Haszana, który wspomina, że "pierwszego dnia miesiąca szewat jest nowy rok dla drzewa według nauk Beis Szamaj, a Beis Hilel uczą, że piętnastego szewat".

Gdy nastąpiło zburzenie Świątyni, pojawiła się konieczność właściwego uporządkowania życia religijnego odnośnie Tu B'shvat. Od tego momentu nie można było przynosić Bogu w ofierze do Świątyni darów z owoców drzew. Można jednak nadal ofiarować Bogu "owoce naszych ust" - podziękowania i pochwały skierowane do Boga za wszystkie drzewa owocowe świata.
    W XVI wieku kabaliści z Cfat rozpoczęli praktykę sederu w dzień święta Tu B'shvat, podczas którego odczytywano również hagadę.
    W XVIII wieku traktat "Kaf HaChajim" wprowadził zwyczaj nauczania miszny podczas Tu B'shvat, a w szczególności zwyczaj odmawiania błogosławieństw nad owocami i ich następne spożywanie. Nauka ma na celu zwrócenie uwagi na wspaniałość i hojność Boga, który obdarza swój lud owocami drzew. Jest w zwyczaju jedzenie takich owoców, jak figi, banany, daktyle, winogrona, oliwki, a także rozmaitych rodzajów orzechów i migdałów oraz jabłek i owoców granatu, które symbolizują obfitość, pokój i powodzenie. Tradycyjnie jest pięć owoców Izraela: oliwki, daktyle, winogrona, figi i granaty. Najlepiej jeśli pochodzą one z Erec Israel.

 

Wzorem sederu z Paschy, podczas Tu B'shvat wypija się cztery kieliszki wina, podkreślając symboliczne znaczenie każdego z nich, oraz zjadanych przy tej okazji owoców.

W pierwszym wypijanym kielichu znajduje się białe wino, symbolizujące zimę. Pijący je rozmyślają nad czasem zimy, podczas której rośliny stworzone przez Boga odpoczywają pogrążone we śnie. Nad tym pierwszym kielichem wypowiada się błogosławieństwo:
    "Baruch Ata Haszem Elokejnu Melech haolam borei pri hagafen"

    "Błogosławiony bądź Haszem, Boże nasz, Królu Świata,
            który stworzyłeś owoc winorośli
"

Następnie zjadany jest owoc figi, który przypomina cechy wieku dziecięcego - niewinność, wrażliwość, miękkość. Nad tymi owocami wypowiada się błogosławieństwo:
    "Baruch Ata Haszem Elokeinu melech haolam, borei pri haec"

    "Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, Bóg nasz, Król świata,
            Stwórco owocu drzewa
"

    "Baruch Ata Haszem Elokejnu Melech haolam borej pri haec"

    "Błogosławiony bądź Haszem, Boże nasz, Królu Świata,
            który stworzyłeś owoc drzewa
"

W drugim kielichu znajduje się białe wino, lekko zabarwione winem czerwonym, co wspaniale symbolizuje początek wiosny. Pijący rozmyślają o czasie przebudzania się roślin z zimowego snu. To czas, gdy Ziemia Izraela rozkwita bujnością zieleni i kwiatów.
    Następnie zjadany jest owoc daktylu, który przypomina okres dzieciństwa, w którym nabiera się odporności na czynniki świata zewnętrznego. Daktyle mają miękką skórkę i delikatne wnętrze, gdyż dzieci w tym wieku są jeszcze bardzo otwarte i podatne na zranienia.

W trzecim kielichu znajduje się czerwone wino z niewielkim dodatkiem wina białego, co symbolizuje pełnię wiosny. To czas, gdy cała przyroda rozkwita pełnią swoich kolorów.
    Następnie spożywamy owoc granatu, który przypomina wiek dojrzały w życiu człowieka. Taki człowiek posiada już twardą skórę i potrafi się bronić przed światem zewnętrznym. Osiąga pełnię sił życiowych, stąd wielka liczba pestek wewnątrz.

W czwartym kielichu znajduje się wino czerwone, co symbolizuje pełnię lata. To czas, gdy dojrzewają zboża. W najbliższej przyszłości krzewy i drzewa wydadzą swoje owoce.
    Następnie spożywamy owoc orzecha, który przypomina wiek średni w życiu człowieka. Orzech posiada twardą skórę i bardzo trudno dostać się do jego wnętrza. Podobnie i z człowiekiem, który w średnim wieku może stać się zamknięty i trudno dostępny. Pomimo tego, powinniśmy pozostawać otwartymi i gotowymi do przyjmowania nowych idei, o ile okażą się one mądre i słuszne.

Na końcu spożywane są owoce oliwki, które symbolizują wiek podeszły w życiu człowieka. Doświadczenie życiowe starego człowieka może być wskazówką i radą dla młodych ludzi.

Modlitwa końcowa:
    "Niech będzie Twoją wolą, o Boże naszych przodków,
            aby poprzez spożycie Twych owoców, które pobłogosławiliśmy,
            drzewa w Izraelu ponownie odrodziły się, okryły się kwiatami i rozrosły.
    Niech drzewa, które zasadziliśmy w Izraelu
            uczynią Go jeszcze piękniejszym i niech pomnożą
            błogosławieństwo Syjonu.
    Tak, więc dzięki Ci składamy Boże, któryś stworzył drzewo
            i któryś stworzył owoc drzewa.
    Modlimy się, aby ten uroczysty seder uczynił nas wrażliwymi na dary natury
            i oby jak najszybciej nadszedł dzień,
            w którym sami będziemy mogli zasadzić drzewo w Erec Izrael."

 

W domach religijnych Żydów odczytuje się wówczas urywki Pisma Świętego i Talmudu poświęcone urodzajności ziemi: o stworzeniu drzew (1 Mojż. 1:11-18), obietnicę obfitości jako nagrody za zachowywanie Bożych przykazań (3 Mojż. 26:4-12; 5 Mojż. 8:1-10) i Ezechielową przypowieść o rozkrzewiającej się winorośli, symbolu narodu żydowskiego (Ezech. 17:5, 6). Czyta się Psalm 104 i piętnaście Psalmów pielgrzymek (120-134).
    Takie zachowanie Izraelczyków jest zrozumiałe, gdyż otrzymaliśmy polecenie: "Gdy wejdziecie do ziemi (...) zasadzicie różnorodne drzewa owocowe". To nasze zobowiązanie wobec tych, którzy przyjdą po nas.

 

 

Ktoś mieszkający poza Izraelem nie potrafi docenić znaczenia tego dnia. Już tradycyjnie jest to dzień sadzenia najrozmaitszych drzew. Talmud mówi o "radosnym sadzeniu", które odbywało się przy różnych szczęśliwych okazjach. Niegdyś panował piękny zwyczaj sadzenia cedru, gdy urodził się chłopiec, i cyprysu po narodzeniu dziewczynki, aby potem, w czasie zawierania ceremonii małżeństwa, użyć ich drewna na słupki podtrzymujące baldachim. W dzisiejszym Izraelu uczniowie i nauczyciele wyruszają na wzgórza i w doliny, gdzie sadzą tysiące młodych drzewek. Żydowski Fundusz Narodowy spopularyzował to święto pragnąc rozpropagować nieustanne wysiłki ożywienia izraelskiej pustyni. Sadzenie drzew zawsze było wyrazem nadziei na przyszłość, zapuszczania korzeni i przywiązania się do ziemi.

W poprzedzającą sobotę odczytywane są specjalne ustępy Tory mówiące o dawnej rocznej opłacie (pół szekla), która była używana jako komunalna ofiara na potrzeby gminy. Właściwie nie jest to święto, a geneza obchodów dnia wywodzi się od czterech różnych początków roku wymienionych w Misznie. Obyczaj sadzenia drzew nie jest stary, bo sięga 1915 roku.

 


Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2002-2013 by Gedeon