----------- Sprawa Dreyfusa -----------

------------ 1894 ------------

W 1894 roku we Francji wybuchła sprawa żydowskiego kapitana Alfreda Dreyfusa (1859-1935), który służył we francuskiej armii i został oskarżony o szpiegostwo w Ministerstwie Wojny Francji na rzecz Niemiec. Po wyroku sądu wojennego zesłano go do francuskiej kolonii karnej na wyspie Diabła, w Gujanie Francuskiej. Gdy później wyszło, że był niewinny, fakt ten został zatajony przez wyższe władze wojskowe. Dreyfus został ostatecznie oczyszczony z zarzutów i w 1906 roku przywrócony do swego stopnia oficerskiego. Był to jednak wyraźny znak dla Żydów, że nigdy nie zdołają się zasymilować, i zawsze będą odrębni narodowo.

------------ 1895 ------------

Te wydarzenia wstrząsnęły dziennikarzem Theodorem Herzlem (1860-1904), który pracował dla gazety w Paryżu i był świadkiem szalejącego antysemityzmu we wszystkich warstwach francuskiego społeczeństwa. Doszedł on do konkluzji, że jeśli taka rzecz zdarzyła się w postępowej Francji, to jedynym rozwiązaniem "kwestii żydowskiej" jest masowy wyjazd Żydów z Europy i ich osiedlenie się w Palestynie.
    Zdecydowawszy się na działanie w imieniu cierpiących Żydów, Theodor Herzl spotkał się w czerwcu 1895 roku z Baronem Maurice de Hirsch, któremu przedstawił swój plan działania. Baron de Hirsch nie był zachwycony planem przedstawionym przez Herzla, był to jednak początek jego syjonistycznej działalności.

------------ 1896 ------------

14 lutego 1896 roku Benjamin Theodor Herzl (1860-1904) wydał w Wiedniu w języku niemieckim broszurę "Der Judenstaat" ("Państwo Żydowskie"), z podtytułem: "Polityczne rozwiązanie kwestii żydowskiej". W tym samym roku broszura została wydana w jezyku hebrajskim, angielskim i innych. Większość reakcji czytelników była krytyczna, jednak Herzl nie był tym zniechęcony.
    Herzl widział rozwiązanie problemu żydowskiego przez utworzenie odrębnego państwa żydowskiego w Ziemi Izraela. Przedstawił plan autonomicznego państwa pod feudalnym zwierzchnictwem państwa tureckiego.
    Nowe idee były dobrze przyjmowane przez niewykształcone biedne masy żydowskich imigrantów uciekających ze Wschodniej Europy. Będący pomiędzy nimi socjaliści, widzieli w Syjonizmie szansę stworzenia państwa wolnego od dominacji religii, eksploatacji ekonomicznej i przekleństwa antysemityzmu. Natomiast wśród wykształconych i bogatych Żydów mieszkających w Zachodniej Europie, nowe idee nie znajdowały większego posłuchu. Program Herzla został odrzucony między innymi przez Barona de Hirscha i rodzinę bankierów Rothschildów, którzy finansowali rozwój żydowskiego osadnictwa w Palestynie. Sprzeciwiali się oni idei powstania państwa żydowskiego.

------------ 1897 ------------

W marcu 1897 roku Theodor Herzl spotkał się z przedstawicielami ruchu Hovevei Zion z Niemiec, Austrii i Galicji. Przedstawił im w szczegółach swój plan, sugerując zwołanie Kongresu Syjonistycznego z udziałem przedstawicieli całego świata żydowskiego. Napotkał jednak na brak zrozumienia i sprzeciw ze strony rabinów i przywódców Hovevei Zion. Plany Herzla wydawały się niezwykle niebezpieczne i mogące zagrozić początkującemu osadnictwu w Ziemi Izraela.

W czerwcu 1897 roku Herzl rozpoczął wydawać w Wiedniu pierwszą gazetę syjonistyczną. Był to tygodnik "Die Welt" ("Świat"), który był redagowany i częściowo finansowany przez samego Herzla. W tej gazecie przedstawiał on szczegóły swojego planu i przeciwstawiał się wszelkim objawom antysemityzmu.
    Do Herzla bardzo szybko dołączyli między innymi: filozof Martin Buber (1878-1965) i dziennikarz oraz pisarz Nahum Sokolow (1859-1936).

Pierwszy Kongres Syjonistyczny miał się odbyć w Monachium, w Niemczech. Jednak sprzeciwili się temu lokalni przywódcy żydowskiej społeczności ortodoksyjnej i reformowanej. Ortodoksyjni Żydzi sprzeciwiali się planom Herzla stworzenia żydowskiego państwa w Palestynie, gdyż uważali oni, że dopiero Mesjasz przyprowadzi Żydów z powrotem do Ziemi Izraela. Wszelkie próby przyśpieszenia tego zdarzenia były dla nich grzechem wobec Boga.
    Z tego powodu Herzl podjął decyzję o przeniesieniu Kongresu do Szwajcarii.

W dniach 29-31 sierpnia 1897 roku odbył się Pierwszy Kongres Syjonistyczny, w mieście Bazylea w Szwajcarii. W Kongresie uczestniczyło 197 delegatów z całego żydowskiego świata. Głównym osiągnięciem Kongresu było sformułowanie programu ruchu syjonistycznego, nazwanego Programem Bazylejskim oraz założenie Światowej Organizacji Syjonistycznej.
    Bardzo różne były żydowskie reakcje po Kongresie, jednak zdecydowana większość Żydów wstrzymała się z komentarzami i czekała na dalszy rozwój wydarzeń.

W listopadzie 1897 roku Theodor Herzl zaproponował utworzenie "banku syjonistycznego", który wspierałby finansowo działalność Organizacji Syjonistycznej.

Równocześnie pisarz Davis Trietsch zasugerował Herzlowi żydowską kolonizację Cypru, który znajdował się pod zwierzchnictwem Wielkiej Brytanii. Byłoby to o wiele łatwiejsze niż kolonizacja Palestyny, będącej częścią Imperium Ottomańskiego.

------------ 1898 ------------

W dniach 28-31 sierpnia 1898 roku odbył się Drugi Kongres Syjonistyczny w Bazylei, w Szwajcarii. Kongres położył fundamenty pod utworzenie Jewish Colonial Trust, które miało być finansowym ramieniem Organizacji Syjonistycznej realizując projekty gospodarcze w Palestynie.

W październiku 1898 roku Theodor Herzl potajemnie opuścił Wiedeń i udał się do Turcji i Palestyny, aby spotkać się z cesarzem Niemiec, Wilhelmem II (1859-1941), który odbywał właśnie podróż po Bliskim Wschodzie.
    Herzl spotkał się z cesarzem w Istambule i usiłował przekonać go do konieczności żydowskiego osadnictwa w Palestynie. Zamiarem Herzla było nakłonienie Wilhelma II, aby ten poparł jego ideę przed sułtanem Turcji. W pierwszych dniach listopada Herzl spotkał się cesarzem jeszcze w Palestynie - przy wjeździe do Mikve Israel i w Jerozolimie. Cesarz nie uczynił żadnych obietnic.

------------ 1899 ------------

W 1899 roku Theodor Herzl kontynuował swoją działalność dyplomatyczną w Europie i Turcji, usiłując przekonać rządy do poparcia żydowskiego osadnictwa w Palestynie.
    Na początku roku do Palestyny przybył Baron Rothschild. Po zapoznaniu się z sytuacją dał do zrozumienia, że zastanawia się nad zakończeniem swego poparcia finansowego dla żydowskich osad w Palestynie.

W dniach 15-18 sierpnia 1899 roku odbył się Trzeci Kongres Syjonistyczny, w Bazylei, w Szwajcarii. Zdecydowano, że fundusze Jewish Colonial Trust mogą być wydawane jedynie w Palestynie i Syrii.

W listopadzie 1899 roku Herzl zapisał w swoim dzienniku: "Jeśli nie zrobię postępu z rządem tureckim przed rozpoczęciem Czwartego Kongresu, rozpocznę przygotowywać plan Cypru."

Pod koniec XIX wieku liczbę Żydów żyjących w Ziemi Izraela ocenia się na 50 tys. osób. W osadach rolniczych żyło ponad 5 tys. osób, z czego najwięcej w Zichron Ya'akov (871 osób). W następnej kolejności: Petah Tikva (818 osób), Rishon LeZion (626 osób) i Rosh Pina (512 osób).
    Około dwóch trzecich populacji żydowskiej Ziemi Izraela żyło w Jerozolimie, z czego większość stanowili ortodoksi. Nowi imigranci koncentrowali się głównie w Jaffie, Hajfie i częściowo także w Jerozolimie.

------------ 1900 ------------

1 stycznia 1900 roku Baron Rothschild ogłosił zakończenie swojej działalności w Palestynie i transferze swoich środków finansowych do Jewish Colonization Association, która miała rozpocząć opiekę nad Żydami w Ziemi Izraela.
    Wywołało to głęboki wstrząs i pogłębiający się kryzys gospodarczy społeczności żydowskiej w Ziemi Izraela. Przedstawiciele ruchu Hovevei Zion spotkali się z Baronem Rothschildem i bezskutecznie usiłowali się go przekonać do zmiany zdania.

W dniach 13-16 sierpnia 1900 roku odbył się Czwarty Kongres Syjonistyczny, w Londynie, w Wielkiej Brytanii. Głównym tematem obrad była sytuacja rumuńskich Żydów, których tysiące uciekały przed prześladowaniami z Rumunii.

------------ 1901 ------------

17 maja 1901 roku Theodor Herzl został przyjęty na audiencji u tureckiego Sułtana Abdul Hamida II (1842-1918). Herzl prosił sułtana o wyrażenie zgody na żydowskie osadnictwo w Palestynie. W zamian za wydanie zgody obiecał, że światowe żydostwo pokryje ogromny turecki dług państwowy. Jednak sułtan obawiał się, że osadnictwo żydowskie w Palestynie stworzy tak duże problemy, które mogą zagrozić całemu Imperium Ottomańskiemu. Dlatego wyraził zgodę na żydowskie osadnictwo w Imperium, ale nie w Palestynie.

W październiku 1901 roku Jewish Colonization Association finansowana przez Barona Rothschilda, założyła dwie nowe osady rolnicze w Ziemi Izraela - Yavneel i Kfar Labor w Dolnej Galilei.

W dniach 26-30 grudnia 1901 roku odbył się Piąty Kongres Syjonistyczny w Bazylei, w Szwajcarii. Kongres utworzył Keren Kayemeth Lelsrael (Jewish National Fund - Żydowski Fundusz Narodowy), który gromadził finanse na wykup ziemi w Palestynie.

------------ 1902 ------------

W styczniu 1902 roku zniechęcony niepowodzeniami Theodor Herzl (1860-1904) po raz pierwszy zaczął rozważać pomysł żydowskiego osadnictwa w południowo-zachodniej Palestynie, w obszarze El-Arish, który podlegał brytyjskiej władzy w Egipcie.

W tym samym czasie profesor ekonomii Franz Oppenheimer (1864-1943) opublikował w syjonistycznej gazecie "Die Welt" w Niemczech, cykl artykułów pod nagłówkiem "Żydowskie Osadnictwo". Wyłożył w nich swój plan zakładania i rozwoju żydowskich osad w Ziemi Izraela.
    Plan został w dziesięć lat później wprowadzony w życie.

26 lutego 1902 roku Jewish National Fund utworzył zależny od siebie The Anglo-Palestine Company Ltd. (po powstaniu państwa Izrael został przekształcony w Bank Leumi le-Israel), który był finansowym ramieniem Organizacji Syjonistycznej. Swoją działalność rozpoczął z kapitałem początkowym 2 mln funtów szterlingów.

5 marca 1902 roku w Wilnie (obecna Litwa) powstała syjonistyczno-religijna organizacja Mizrachi, która była pierwszą organizacją popierającą ruch syjonistyczny. Mizrachi opowiedziała się za ustawieniem Tory w centrum ruchu syjonistycznego.

W lipcu 1902 roku Theodor Herzl ponownie spotkał się z tureckimi władzami, którym zaproponował spłacenie długu państwowego Turcji w zamian za wyrażenie zgody na żydowskie osadnictwo w części Palestyny - w okolicach Hajfy i w Dolinie Jezreel.

4 lipca 1902 roku doszło do historycznego spotkania Theodora Herzla (1860-1904) z Baronem Nathanem Mayer Rothschildem (1840-1915). Herzl przedstawił wówczas swój plan kładąc nacisk na pilną potrzebę osiedlenia wschodnioeuropejskich Żydów w rejonie Palestyny.

W październiku Herzl dwa razy spotkał się z brytyjskim sekretarzem stanu dla kolonii, Josephem Chamberlain (1836-1914), któremu przedstawił plan żydowskiego osadnictwa na Cyprze i w rejonie El-Arish na Półwyspie Synaj. Chamberlain wstępnie zgodził się na propozycję El-Arisch, ale ostateczną decyzję odłożył na przyszłość.

30 października 1902 roku Theodor Herzl opublikował książkę "Altneuland" ("Stara-Nowa Ziemia"), w której przedstawił utopijną wizję sprawiedliwego społeczeństwa w Ziemi Izraela. Książka została przetłumaczona na język hebrajski przez Nahuma Sokołowa (1859-1936) i wydana pod tytułem "Tel Awiw".

Pod koniec 1902 roku po raz pierwszy pojawił się oficjalny emblemat Jewish National Fund, w którym znajdowało się słowo "Syjon" oraz gwiazda Dawida (Magen Dawid).

------------ 1903 ------------

W marcu 1903 roku Theodor Herzl wysłał delegację specjalistów na Półwysep Synaj, aby zbadali możliwość osadnictwa w rejonie El-Arish. Ich ocena była przychylna, jednak plan został odrzucony przez brytyjskie władze w Egipcie.

23 kwietnia 1903 roku brytyjski sekretarz stanu dla kolonii, Joseph Chamberlain (1836-1914) zaproponował Theodorowi Herzlowi możliwość żydowskiego osadnictwa w Ugandzie, we wschodniej Afryce.
    Herzl początkowo odrzucił tą propozycję, jednak rosnąca liczba żydowskich uciekinierów z Rosji nakłoniła go do zmiany zdania. Brytyjczycy proponowali teren o powierzchni 100 tys. km kwadratowych, na których można by rozwijać żydowskie osady rolnicze w Ugandzie.

W maju 1903 roku żydowski filantrop Itzhak Leib Goldberg z Wilna (obecna Litwa) zakupił ziemię w Palestynie, którą przekazał na rzecz Jewish National Fund, by utworzyć w tym miejscu nową osadę Hadera.
    26 lipca 1903 roku Anglo-Palestine Bank otworzył swój pierwszy oddział w Jaffie. Jego dyrektorem został Zalman Dawid Levontin. W ciągu kilku lat bank otworzył swoje siedziby w Jerozolimie, Hebronie i Bejrucie.

W sierpniu 1903 roku Theodor Herzl odwiedził Rosję, zachęcając rosyjskich Żydów do wyjeżdżania do Ziemi Izraela. Herzl spotkał się z rosyjskim ministrem spraw wewnętrznych Viacheslawem Plehve, który udzielił ma zgodę na działalność syjonistyczną w Rosji.

W dniach 23-28 sierpnia 1903 roku odbył się Szósty Kongres Syjonistyczny w Bazylei, w Szwajcarii. Głównym tematem dyskusji był kontrowersyjny "Projekt Uganda", który podzielił ruch syjonistyczny na dwa obozy.

24 sierpnia 1903 roku w Zichron Ya'akov po raz pierwszy zebrało się zgromadzenie przedstawicieli żydowskich osiedli w Ziemi Izraela. Zgromadzenie nazywało się Kenesiva (Zgromadzenie). Wszyscy delegaci (67 osób) potępili "Plan Uganda".
    Równocześnie żydowscy nauczyciele w Palestynie założyli Teachers Union (Związek Nauczycieli).
    We wrześniu Jewish National Fund zakupił pierwszy duży obszar ziemi o powierzchni 100 hektarów w Deleiga-Umm Juni, w Dolinie Jordanu.

W listopadzie 1903 roku rosyjscy syjoniści spotkali się w Charkowie i zdecydowanie odrzucili "Plan Uganda". Przywódcą przeciwników Herzla został Menachem Mendel Usyszkin (1863-1941), który nazwał plan "zdradą Syjonizmu". Uczestnicy konwencji zastanawiali się nad założeniem nowej organizacji syjonistycznej.

W listopadzie 1903 roku do Palestyny przybyła grupa żydowskich imigrantów z Rosji. Byli to uchodźcy z pogromu homelskiego. Byli to pierwsi imigranci zaczynającej się Drugiej Aliyah.

------------ 1904 ------------

W styczniu 1904 roku Theodor Herzl spotkał się z włoskim królem Wiktorem Emmanuelem III (1820-1878). Król obiecał Herzlowi "rozmawiać z każdym Turkiem w sposób syjonistyczny".
    Podczas spotkania z papieżem Piusem X (1835-1914) Herzl spotkał się z brakiem zrozumienia dla Syjonizmu.

W kwietniu doszło do burzliwej debaty pomiędzy Herzlem a Menachem Mendel Usyszkinem (1863-1941), który uznał "Projekt Uganda" za zdradę ruchu syjonistycznego. Doszło do zawarcia rozejmu pomiędzy przeciwstawnymi frakcjami.

----------- Druga Aliyah -----------

W latach 1904-1913 do Palestyny napłynęła druga fala żydowskich imigrantów. Była to Druga Aliyah, w której około 40 tys. Żydów osiedliło się w Ziemi Izraela.
    W sierpniu 1904 roku The Anglo-Palestine Bank nabył ziemię w Ben Shemen, w Palestynie.

W maju 1904 roku do Palestyny przyjechał litewski Rabin Abraham Isaac HaCohen Kook (1864-1935), który objął urząd rabina w Jaffie. Podjął się on ważnej misji pośredniczenia pomiędzy starą społecznością żydowską Palestyny a nowymi imigrantami napływającymi do Ziemi Izraela.

3 lipca 1904 roku Theodor Herzl zmarł w wieku 44 lat. Przyczyną zgonu była choroba serca.

--------------------------------------------------

    CIĄG DALSZY HISTORII: 1905-1914 - Syjonizm syntetyczny