SYJONIZM  -  POWSTANIE  SYJONIZMU  SYNTETYCZNEGO  ( 1905 - 1914 )




   -  1818-1893 - Początki Syjonizmu
   -  1894-1904 - Czas Herzla
  -  SYJONIZM SYNTETYCZNY
Siodmy Kongres Syjonistyczny 1905
Poalei Zion
Osmy Kongres Syjonistyczny 1907
HaShomer
Osmy Kongres Syjonistyczny 1907
Dziewiaty Kongres Syjonistyczny 1909
Pastor Charles Taze Russell
Dziesiaty Kongres Syjonistyczny 1911
Jedenasty Kongres Syjonistyczny 1913
   -  1914-1918 - I wojna światowa
   -  1918-1928 - Wzrost i kryzys
   -  1929-1939 - Ekspansja
   -  1939-1945 - II wojna światowa
   -  1945-1949 - Do Niepodległości
   -  1950-1959 - Aliyah, Absorpcja
                                         i Rozwój
   -  1960-1970 - Czas Zmian
   -  1971-1980 - Aliyah, Wojna
                                         i Pokój
   -  1981-1989 - Do Punktu
                                         Zwrotnego
   -  1990-1999 - Wielka Aliyah
   -  2000- - Czasy Współczesne




 

 

------------ 1905 ------------

W maju 1905 roku grupa specjalistów wysłana przez Kongres Syjonistyczny do Ugandy złożyła swój negatywny raport odnośnie możliwości żydowskiego osadnictwa we wschodniej Afryce.

W dniach 27 lipca - 2 sierpnia 1905 roku odbył się Siódmy Kongres Syjonistyczny w Bazylei, w Szwajcarii. Potwierdzono "Plan Bazylejski" przewidujący utworzenie państwa żydowskiego w Ziemi Izraela.

      Siodmy Kongres Syjonistyczny 1905

22 października 1905 roku pierwsze na świecie hebrajskie liceum otworzono w Jaffie, w Palestynie. Później otrzymało ono nazwę Herzliya Gimnazjum, na pamiątkę Theodora Herzla.
    W tym samym czasie Jewish National Fund otworzył Biuro Ziemi, dzięki któremu koordynowano działania we współpracy z Anglo-Palestine Bank. Zakupiono ziemie w Kfar Hittim, utworzono doświadczalny ośrodek rolniczy w Atlit i założono szkoły dla sierot z pogromu kiszyniowskiego w Jaffie i Jerozolimie.

W grudniu 1905 roku rosyjski marksista Ber Borochow (1881-1917) ogłosił główne cele działalności żydowskiej partii robotniczej Poalei Zion (Robotnicy Syjonu). Była to socjalistyczna partia realizująca cele syjonistyczne. Borochow twierdził, że w odrodzonym państwie żydowskim będzie prowadzona walka klas, a sojusznikiem dla żydowskiej klasy robotniczej będzie arabski proletariat.

      Poalei Zion

------------ 1906 ------------

1 marca 1906 roku w Jerozolimie otworzono Akademię Sztuki Bezalel. Jej fundatorem był Boris Schatz (1867-1932) oraz Organizacja Syjonistyczna.
    5 lipca 1906 roku w Jaffie utworzono przedsiębiorstwo budowlane Ahuzat Bayit, które miało budować podmiejskie dzielnice dla robotników żydowskich. Zapowiadało to założenie w przyszłości nowego miasta - Tel Awiwu.
    Pod koniec roku Organizacja Syjonistyczna otworzyła w Jaffie informacyjne biuro imigracyjne, które prowadził znany rosyjski działacz syjonistyczny Menachem Mendel Ussishkin (1863-1941). Biuro dostarczało szczegółowych informacji o ilości imigrantów przybywających do Palestyny i monitorowało ich potrzeby.

W dniach 4-10 października 1906 roku rosyjscy Syjoniści zorganizowali konferencję w Helsinkach (wówczas w granicach Rosji). Uznano, że z punktu widzenia aspiracji Syjonizmu, obecnie trwającą pracą syjonistyczną jest działalność w żydowskich wspólnotach Diaspory.
    To stanowisko było przez wiele lat punktem niezgody wśród Syjonistów.

W następnych latach ruch syjonistyczny przeżywał liczne spory pomiędzy zwolennikami wyboru innych dróg postępowania światowego syjonizmu. Część działaczy opowiadała się za prowadzeniem wyłącznie działalności politycznej (syjonizm polityczny). Dawni zwolennicy Herzla zdecydowanie opowiadali się za utworzeniem państwa żydowskiego w Palestynie. Kolejna grupa działaczy uważała, że należy skoncentrować się na rozwoju osad rolniczych w Ziemi Izraelu.

------------ 1907 ------------

1 stycznia 1907 roku w Kolonii (Niemcy) ukazał się pierwszy numer hebrajskiego tygodnika "HaOlam" ("Świat"), który był oficjalnym organem Organizacji Syjonistycznej. Pierwszym redaktorem był Nahum Sokolow (1859-1936).
    Po kilku latach tygodnik zaczęto wydawać w Rosji i Wielkiej Brytanii, i od 1935 roku w Palestynie. Gazetę zamknięto w 1950 roku.

10 stycznia 1907 roku przewodniczący Organizacji Syjonistycznej, Dawid Wolffsohn (1856-1914) przyjechał do Palestyny. Został on entuzjastycznie przywitany przez żydowskich mieszkańców miast i osad rolniczych.
    W lutym Wolffsohn udał się do Stambułu, gdzie bez powodzenia usiłował przedstawić idee Syjonizmu wielkiemu wezyrowi (premier) Farid Pasha i jednemu z sekretarzy Sułtana, Izzet Bey.

23 czerwca 1907 roku przedsiębiorstwo budowlane Ahuzat Bayit (działające w Jaffie) zwróciło się do Jewish National Fund z prośbą o udzielenie pożyczki na sfinansowanie budowy pierwszych 60 domów na przedmieściach Jaffy. W lipcu JNF przyznało pożyczkę w wysokości 250 tys. franków, na 18 lat.

W dniach 14-21 sierpnia 1907 roku odbył się Ósmy Kongres Syjonistyczny w Hadze, w Holandii. Na Kongresie zaproponowano przyjęcie syjonizmu syntetycznego, który godził sprzeczające się z sobą frakcje w ruchu syjonistycznym.

      Osmy Kongres Syjonistyczny 1907

29 września 1907 roku w Jaffie została założona tajna organizacja żydowska Bar-Giora, której celem była obrona żydowskich osad rolniczych. Sloganem organizacji było: "Krew i ogień spadły na Judeę, w krwi i ogniu Judea wzrośnie".
    Organizacja była prekursorem oddziałów samoobrony HaShomer, które powstały w 1909 roku.

------------ 1908 ------------

W latach 1908-1909 wzrosła liczba żydowskich imigrantów docierających do Palestyny. W zdecydowanej większości byli to rosyjscy Żydzi, ale obok nich przybywali także w dużej ilości Żydzi z Jemenu.
    1 kwietnia 1908 roku Dr. Arthur Ruppin (1876-1943) otworzył w Jaffie Biuro Palestyny. Biuro spełniało bardzo ważną rolę w rozwoju osadnictwa żydowskiego w Palestynie. Za jej pośrednictwem założono Palestine Land Development Company (Urząd Rozwoju Ziemi Palestyńskiej). Na jego czele stanęli Otto Warburg i Arthur Ruppin, z sekretarzem dr Jakubem Thonem.
    W maju Jewish National Fund rozpoczął prace przy sadzeniu Lasu Herzla w Ben Shemen.
    7 czerwca 1908 roku Biuro Palestyny założyło pierwszą osadę nad Jeziorem Galilejskim. Poczyniono także przygotowania do założenia osad Hulda i Ben Shemen. 21 czerwca powstał pierwszy moszaw w Palestynie - był to moszaw Ein Ganim, w pobliżu Petah Tikva.

------------ 1909 ------------

W marcu 1909 roku Organizacja Syjonistyczna przyjęła pierwszą partię polityczną - federację Poale Zion.

11 kwietnia 1909 roku przeprowadzono losowanie działek budowlanych w dzielnicy Ahuzat Bayit, na przedmieściach Jaffy. Działki rozlosowano pomiędzy 60 rodzin. Dało to początek miasta Tel Awiw.
    12 kwietnia 1909 roku w Kfar Tabor założono żydowską organizację samoobrony HaShomer (Strażnik), której celem była obrona żydowskich osad rolniczych. Jej założycielami byli Itzchak Ben-Zwi, Israel Giladi, Israel Shochat i Aleksander Zeid.

      HaShomer

W październiku 1909 roku Organizacja Syjonistyczna przyjęła drugą partię polityczną: HaMizrachi.

W dniach 26-30 grudnia 1909 roku odbył się Dziewiąty Kongres Syjonistyczny w Hamburgu, w Niemczech. Delegaci postanowili zakładać nowe osady w Palestynie oparte na modelu spółdzielni rolniczych.

      Dziewiaty Kongres Syjonistyczny 1909

------------ 1910 ------------

W 1910 roku Jehoshua Hankin kupił od libańskiego właściciela Sursuka ziemię (100 hektarów) w Dolinie Jezreel. Jewish Colonization Association odmówiło przejęcia tej ziemi, wobec tego Hankin złożył propozycję do Biura Palestyny, które zgodziło się rozpocząć osadnictwo w Dolinie. W następnym roku powstała tam pierwsza spółdzielnia rolnicza Merhawa.
    21 maja mieszkańcy osiedla Ahuzat Bayit na przedmieściach Jaffy, podjęli decyzję o zmiany nazwy dzielnicy na Tel Awiw. Nazwa została wzięta od tytułu książki Herzla, którą na język hebrajski przetłumaczył Nahum Sokołow.
    28 października 1910 roku nad jeziorem Galilejskim założono kibuc Umm Juni, który niespełna rok później zmienił nazwę na Degania.

W 1910 roku chrześcijański pastor Charles Taze Russell (1852-1916) opublikował w amerykańskim miesięczniku "Overland Monthly" serię dwunastu artykułów skierowanych do Żydów i poruszających tematy biblijne na czasie. Kontynuując tę pracę, Russell dał serię wykładów. W czerwcu 1910 roku w Brooklynie wysłuchało go 2800 osób. Następnie dał w październiku 1910 roku publiczny wykład do Żydów w hali wyścigów konnych w Nowym Yorku na temat "Syjonizm w proroctwie". Przy tej okazji było 4 tysiące słuchaczy. Później wykonał wielką pracę skierowaną do Żydów w Anglii. W Londynie wysłuchało go ponad 5 tysięcy Żydów, w Manchesterze 1200, w Glasgow 1400. Po powrocie do Ameryki, Russell przemawiał do Żydów w wielu miejscach całego kraju. Jego kazania na temat judaizmu i syjonizmu ukazały się w 107 tys. kopii w anglo-żydowskich gazetach i w 650 tys. kopii w prasie jidysz, docierając do 15 milionów czytelników.

      Pastor Charles Taze Russell

------------ 1911 ------------

W styczniu 1911 roku w samym sercu Doliny Jezreel powstała spółdzielnia rolnicza Merhavya, którą ochraniali członkowie HaShomer. W czerwcu kolejna spółdzielnia powstała na południowy-wschód od Jaffy, a w grudniu trzecia spółdzielnia powstała w rejonie Hadera-Zichron Ya'akov.

W dniach 9-15 sierpnia 1911 roku odbył się Dziesiąty Kongres Syjonistyczny w Bazylei, w Szwajcarii. Po raz pierwszy sesje odbywały się w języku hebrajskim.

      Dziesiaty Kongres Syjonistyczny 1911

W grudniu 1911 roku Biuro Palestyny wysłało młodego działacza Samuela Varshavsky'ego do Jemenu, z zadaniem pobudzenia tamtejszych Żydów do powrotu do Ziemi Izraela. W następnych latach ponad 2 tys. jemeńskich Żydów osiedliło się w Palestynie.

13 grudnia 1911 roku w Judei powstał specjalny fundusz zajmujący się opieką nad chorymi i rannymi. Nazywał się Kupat Holim (Fundusz Chorych) i był podstawą dla Kupat Holim Clalit (Powszechnego Funduszu Chorych).

------------ 1912 ------------

3 marca 1912 roku w Nowym Yorku (USA) powstała kobieca organizacja syjonistyczna Hadassah. Założyła ją węgierska żydówka Henrietta Szold (1860-1945). Koncentrowała ona swoje wysiłki na stworzeniu w Palestynie wzorowego systemu opieki zdrowotnej. W okresie nazizmu w Europie, Hadassah uratowała wiele żydowskich dzieci i młodzieży.

11 kwietnia 1912 roku w odludnej okolicy na stoku góry Karmel w Hajfie, odbyła się ceremonia wmurowania kamienia węgielnego pod instytut naukowo-techniczny Technicum, który później przemianowano na Technion. Miały się tu kształcić kadry naukowe i techniczne dla Palestyny.

W 1912 roku w Niemczech (w obecnych Czechach) założono młodzieżowy ruch syjonistyczny Blau-Weiss.

W 1912 roku chrześcijański pastor Charles Taze Russell (1852-1916) wydał w Stanach Zjednoczonych broszurkę "Pocieszenie dla Żydów", przedstawiając w niej ideę powrotu łaski Bożej dla narodu żydowskiego.

      Pastor Charles Taze Russell

------------ 1913 ------------

W dniach 2-9 września 1913 roku odbył się Jedenasty Kongres Syjonistyczny w Wiedniu, w Austrii. Postanowiono założyć Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie.

      Jedenasty Kongres Syjonistyczny 1913

W październiku 1913 roku w Zichron Ya'akov powstała organizacja Gideon, która jednoczyła członków osady. Jej członkowie utworzyli później tajną organizację szpiegowską Nili, działającą na rzecz Brytyjczyków podczas I wojny światowej.
    W grudniu doszło do "wojny języków" w Palestynie. Grupa niemieckich naukowców postanowiła, że językiem wykładowym w instytucie naukowym Technion w Hajfie będzie język niemiecki. Wywołało to bunt wśród studentów i nauczycieli Instytutu. Organizacja Syjonistyczna sprzeciwiła się temu pomysłowi, oświadczając że w żydowskich szkołach w Ziemi Izraela będzie obowiązywał język hebrajski.
    W Dolinie Jezreel założono drugą osadę rolniczą Tel Adashim, którego członkowie należeli do HaShomer. W Dolinie Jordanu, nad jeziorem Galilejskim założono drugi kibuc w pobliżu Deganii.

W grudniu 1913 roku w Galicji powstał młodzieżowy ruch syjonistyczny HaShomer haTza'ir (Młody Strażnik). Wzorował się on na działającym w Palestynie ruchu HaShomer i przygotowywał młodych Żydów do osiedlenia się w Ziemi Izraela.

------------ 1914 ------------

W lutym 1914 roku do Palestyny przyjechał Baron Rothschild. Po zapoznaniu się z rozwojem żydowskich osad rolniczych pochwalił pracę Organizacji Syjonistycznej i wyraził gotowość pomocy.
    W Palestynie istniały już 43 osady rolnicze, w tym 14 kibuców.

 

 

--------------------------------------------------

    CIĄG DALSZY HISTORII: 1914-1918 - I wojna światowa

Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2007-2012 by Gedeon