Piętnasty Knesset:
Wybory:
17.05.1999 r.
Pierwsze
posiedzenie: 7.06.1999 r.
Liczba
wybranych list: 15.
(przed
końcem Knessetu było 19 parlamentarnych grup)
Czas:
3 lata i 8 miesięcy
Przewodniczący:
Avraham Burg
Zastępcy
przewodniczącego: Yuli-Yoel Edelstein, Abdulmalik Dehamshe,
Shmuel
Halpert, Naomi Chazan, David Tal,
Maxim
Levy, Nahum Langental, Gideon Ezra,
Dalia
Rabin-Pelossof, Avraham Ravitz,
Reuven
Rivlin
Sekretarz
Powszechny: Arye Hahn
Piętnasty Knesset (1999-2003) |
Nazwa listy |
procent uzyskanych
głosów |
liczba miejsc |
liczba miejsc przed
następnymi wyborami |
Jeden
Izrael (1) |
20,2 % |
26 |
0 |
Likud
(2) |
14,1 % |
19 |
21 |
Shas |
13,0 % |
17 |
17 |
Meretz |
7,6 % |
10 |
10 |
Israel
Be'aliyah (3) |
5,1 % |
6 |
4 |
Shinui |
5,0 % |
6 |
6 |
Partia
Centrum (2) |
5,0 % |
6 |
3 |
Partia
Religijno-Narodowa |
4,2 % |
5 |
5 |
Zjednoczony
Judaizm Tory |
3,7 % |
5 |
5 |
Zjednoczona
Lista Arabska (4) |
3,4 % |
5 |
2 |
Ichud
Leumi (5) |
3,0 % |
4 |
0 |
Israel
Beitenu (5) |
2,6 % |
4 |
0 |
Hadash |
2,6 % |
3 |
3 |
Balad
(6) |
1,9 % |
2 |
1 |
Am
Ehad |
1,9 % |
2 |
2 |
Praca-Meimad
(1) |
- |
0 |
25 |
Ihud
Leumi-Yisrael Beteinu (5) |
- |
0 |
7 |
Gesher
(1) |
- |
0 |
2 |
Demokratyczny
Wybór (3) |
- |
0 |
2 |
Narodowa
Partia Arabska (4) |
- |
0 |
2 |
Arabski
Ruch na rzecz Odnowy (6) |
- |
0 |
1 |
Herut
(5) |
- |
0 |
1 |
Jedność
Narodowa (4) |
- |
0 |
1 |
(1) - jeden członek odszedł
z Jednego Izraela i założył Gesher. Jeden
Izrael zmienił nazwę na Praca-Meimad.
(2) - dwóch członków z Partii Centrum dołączyło
do Likudu.
(3) - dwóch członków odeszło z Israel Be'aliyah
i założyło Demokratyczny Wybór.
(4) - trzech posłów odeszło ze Zjednoczonej Listy Arabskiej:
dwóch założyło Narodową Partię Arabską i jeden
założył Jedność Narodową.
(5) - Ichud Leumi połączył się z Israel Beitenu,
wówczas odłączył się Herut.
(6) - jeden członek odszedł z Moledet i założył
Arabski Ruch na rzecz Odnowy. |
Jako wynik wyborów, w piętnastym Knessecie
pojawiły się dwie duże frakcje polityczne, co było korzystną
zmianą po porzednich mocno rozdrobnionych Knesetach. Był to
drugi parlament, w którym zwycięskie partie zawarły umowę koalicyjną
o składzie rządu. W jej wyniku pierwszy rząd został sformowany
przez partię Jeden Izrael, a drugi rząd przez partię
Likud. Premierzy zostali wybrani w wyniku bezpośredniego
głosowania, a nie jako przywódcy zwycięskich partii. Byli to
Ehud Barak z partii Jeden Izrael (17 maja 1999 r.) i
Ariel Sharon z partii Likud (6 lutego 2001 r.). Kązdy
z nich zmontował inną koalicję wspierającą jego rząd. Główną
różnicą było to, że głównym partnerem Jednego Izraela
był Meretz, natomiast głównym partnerem Likudu
była Praca-Maimad.
Natychmiast po powstaniu rządu Ariela Szarona,
Knesset przegłosował z inicjatywy rządu, unieważnienie bezpośredniego
wyboru premiera. Został przywrócony stary system, w którym premierem
zostawał przywódca zwycięskiej partii politycznej.
Przewodniczącym Knessetu został Avraham Burg
z Jednego Izraela. Pozostał on na swoim urzędzie nawet
po tym, jak Szaron został premierem. Avraham Burg utworzył w
2000 roku w Knessecie "Centrum Badań i Informacji",
a w marcu 2001 roku "komisarza Komisji Europejskiej dla
przyszłości narodu".
Avraham Burg realizował swoją własną
politykę zagraniczną, co stało się najlepiej widoczne, gdy zaprosił
do Izraela duchowego przywódcę Tybetu, Dalaj Lamę. Następnie
pomimo sprzeciwów zaprosił do Knessetu przewodniczącego palestyńskiego
parlamentu, Abu Ala.
Początek kdaencji piętnastego Knessetu charakteryzował
się dużym optymizmem do dalszej kontynuacji procesu pokojowego.
Pomimo ciężkich dyskusji i licznych kontrowersji, Ehud Barak
zdecydował się na uczynienie postępu w procesie pokojowym z
Palestyńczykami i z Syrią. Te dyskusje i rozterki znajdywały
swoje odbicie podczas debat w Knessecie. W rok po utworzeniu
rządu Baraka, izraelska armia wycofała się z południowego Libanu.
To również było przedmiotem dyskusji w parlamencie.
We wrześniu 2000 roku wybuchło drugie palestyńskie
powstanie Intifada Al-Aksa, które zniweczyło jakiekolwiek nadzieje
zbudowania trwałego pokoju w krótkim czasie. W trakcie zamieszek
w październiku zginęło 13 izraelskich Arabów.
W tym samym czasie północna granica
z południowym Libanem pozostawała względnie spokojna. Jednak
wraz z wybuchem Intifady, szyiccy terroryści z Hezbollahu porwali
i zamordowali trzech izraelskich żołnierzy. Porwano również
izraelskiego obywatela, który odbywał zagraniczną podróż.
Wraz z rozwojem Intifady wzrastała liczba
samobójczych zamachów terrorystycznych wewnątrz Izraela. 23
października 2000 roku palestyńscy terroryści zamordowali ministra
Revhava Ze'evi, w Hyatt Hotel w Jerozolimie. Zmusiło to izraelską
armię do podjęcia zdecydowanych kroków, które miały zapewnić
bezpieczeństwo mieszkańcom Izraela. Operacja wojskowa na dużą
skalę rozpoczęła się pod koniec marca 2002 roku. Wszystkie te
wydarzenia były obszernie dyskutowane w Knessecie.
Początek kadencji piętnastego Knessetu charakteryzował
się wzrostem i stabilnością gospodarki Izraela. Jednakże wybuch
Intifady negatywnie wpłynął na gospodarkę. Globalny kryzys gospodarczy
i załamanie się rynków high-tech również przyczyniły się do
głebokiej recesji, w którą pogrążyła się izraelska gospodarka.
Knesset podjął się wraz z ministerstwem
finansów walką z kryzysem gospodarczym. Ich wynikiem były poważne
cięcia w budżecie na 2001 rok. Pojawiły się również duże trudności
w budżecie na 2002 rok. Oczywiście rządowe propozycje reform
spotykały się z silnymi protestami. Szczególnie silny opór napotkała
radykalna propozycja reformy podatków, która obejmowała między
innymi: podatek od zysków kapitałowych, rachunków oszczędnościowych,
inwestycji giełdowych, jak również podatku spadkowego. Knesset
odrzucił w głosowaniu te propozycje.
Wybuch drugiej Intifady zwiększył zapotrzebowanie
na zagranicznych robotników, których liczba pod koniec kadencji
parlamentu wzrosła do 260 tys. osób. Prawie dwie trzecie z tej
liczby znajdowała się w Izraelu bez legalnego zezwolenia na
pracę. Wraz ze wzrostem liczby nielegalnych robotników zagranicznych
nastąpił wzrost liczby bezrobotnych. Liczba bezrobotnych wzrosła
do 200 tys. osób. Parlament utworzył komitet, którego zdaniem
było rozwiązanie kwestii zagranicznych robotników. Zajęto się
również problemem bezrobocia.
O wielkości problemów gospodarczych w społeczeństwie
najlepiej świadczy ilość prywatnych protestów i wniosków składanych
w Knessecie. Podczas kadencji piętnastego Knessetu zgłoszono
4.236 prywatnych apelacji, z których 239 znalazło swoje odbicie
w uchwalonym prawie (w porównaniu uchwalono 162 propozycje rządowe
i 39 propozycji komisji parlamentarnych).
Wdrażanie licznych poprawek prawa wiązało
się z dużymi wydatkami finansowymi państwa, których nie pokrywał
uchwalony budżet. Wskutek tego, 15 lipca 2002 roku przyjęto
ważną poprawkę do ustawy zasadniczej o gospodarstwie państwa.
W jej wyniku musiano przeznaczyć dodatkowe 5 milionów NIS na
wprowadzenie w życie zmian w prawie.
Inne ważniejsze ustawy przyjęte przez piętnasty
Knesset: ustalenie warunków służby wojskowej dla ultraortodoksyjnych
studentów Jesziwy; zatrudnienie robotników przez podwykonawców
pracy; poprawienie prawa zasiłków, które podwoiło wysokość zasiłku
na narodzenie czwartego i kolejnych dzieci; przepisy w wymiarze
sprawiedliwości, które określiły działalność wewnętrzną służb
wywiadowczych.
Dziewięć komitetów parlamentarnych zajmowało
się problemami zgłoszonymi w publicznych apelacjach. Były to
między innymi komitety handlu kobietami, nierówności społecznych
i wypadków drogowych. Sześć z tych komisji przedstawiło raporty.
31 lipca 2000 roku Knesset wybrał Moshe
Katzava ósmym Prezydentem państwa Izraela.
Dwudziesty ósmy rząd został sformowany
przez Ehuda Baraka w dniu 6 lipca 1999 roku. Członkami koalicji
rządowej byli: Jeden Izrael, Shas, Meretz,
Partia Centrum, Mafdal, Yahadut Hatorah,
i Israel B'Aliya. (Yahadut Hatorah wystąpiła z
koalicji we wrześniu 1999 r. z powodu transportu turbiny w szabat)
Liczba ministrów, gdy rząd został sformowany
- 18.
(później ta liczba
wzrosła - 24)
Rząd upadł z powodu kwestii związanych z
bezpieczeństwem po wybuchu drugiej Intifady.
Dwudziesty dziewiąty rząd został sformowany
przez Ariela Szarona w dniu 7 marca 2001 roku. Członkami koalicji
rządowej byli: Likud, Praca-Meimad, Shas,
Partia Centrum, Mafdal, Yahadut Hatorah,
Israel B'Aliya i Ichud Leumi-Israel Beteinu.
Liczba ministrów, gdy rząd został sformowany
- 26.
(po wystąpieniu Shasu
i przystąpieniu Yi-ud liczba - 29)
źródło materiałów: Knesset
|